Feitje genereren..
FEIT:
New York City
Correlatie is geen causatie
Als je kijkt naar de ondergrond van Manhattan, dan valt op dat Lower en Midtown Manhattan zijn gebouwd op vast gesteente en de rest van Manhattan op zachter sediment. De wolkenkrabbers concentreren zich op de plekken met vast gesteente. Wij geografen hadden heel erg gehoopt dat er een causaal verband is tussen de hardheid van de ondergrond en de maximale bouwhoogte, maar helaas: het verband berust op toeval en is een hardnekkige mythe op hop-on-hop-off-bussen.
Servië
Diepnau
Op het smalste punt - bij de IJzeren Poort in Oost-Servië - is de Donau liefst 100 meter diep. Dat maakt het verreweg de diepste rivier van Europa en zelfs een van de diepste van de wereld. Alleen de Yangtze en de Congo zijn dieper.
Belarus
ViraalKontakte
Rapper Max Korzh besloot te stoppen met zijn studie, wat geld te lenen van zijn moeder en de studio in te duiken om een eerste plaatje op te nemen. Kort daarna werd hij opgeroepen voor militaire dienstplicht. Toen hij terugkwam, bleek zijn nummer viraal te zijn gegaan op VKontakte, het grootste social media platform van Rusland. Tegenwoordig is het een superster in het hele Russische taalgebied.
Londen
Boomden
Er zijn ongeveer net zoveel bomen in Londen als mensen.
Limburg
Noord-, West-, Zuid-, Oostenrijk
In Limburg ligt ons enige drielandenpunt. Het Europese land met de meeste drielandenpunten is Oostenrijk, met maar liefst negen stuks. Ze zullen vast niet op alle punten zo’n minipretparkje gemaakt hebben als wij.
Noord-Holland
Zij kunnen er wel chocola van maken
Cacao is een van de schaarse gebieden waarop de haven in Amsterdam groter is dan concurrent Rotterdam. Jaarlijks komen er in de Amsterdamse haven 600.000 ton aan cacaobonen aan. In 2018 importeerde Nederland in totaal 1,1 miljard kilogram cacaobonen. Verreweg het meeste van de wereld.
Zuid-Afrika
Dollywood
Niet Londen, niet New York. Nee, de stad met de meeste inwoners van Indiase afkomst buiten India is Durban.
Overijssel
Could this blue possibly represent a river?
De Overijsselse vlag is het Gambia van de Nederlandse provincies. Bekijk de vlaggen en trek je conclusies.
Dominica
Stormschade
Van alle landen in de wereld, gaat de economie op Dominica gemiddeld het meest gebukt onder de orkanen. Men schat in dat het bruto nationaal product ruim 20% hoger was geweest zonder orkanen.
Vanuatu
Voetbalrebellen
In 1987 boycotte de regering van Vanuatu de Pacific Games in Nieuw Caledonië, uit onvrede over de strijd die daar gaande was tussen de Fransen en de lokale bevolking. Het voetbalteam van Vanuatu reisde stiekem toch af naar Nieuw Caledonië en haalden bijna een bronzen medaille. De overheid was not amused bij terugkomst.
Caïro
Groeïspurt
Tussen 1947 en 2006 ging de bevolking van Groot-Caïro van ongeveer 3 miljoen naar meer dan 16 miljoen. Deze bevolkingsexplosie leidde tot de opkomst van ashwa'iyyat, ongereguleerde huisvesting. In 2009 woonde ruim 63% van de bevolking van Groot-Caïro in deze wijken, maar dat was slechts 17% van de totale oppervlakte. Dit zijn niet allemaal sloppenwijken, maar alle sloppenwijken zijn wel ashwa'iyyat.
Kazachstan
Kosmodroom Bajkonoer
Het Cape Canaveral van de Sovjet-Unie. Vanaf deze basis vertrokken vele kosmonauten naar de ruimte. De locatie moest geheim blijven voor het westen, dus kreeg het de naam van een dorp 320 kilometer verderop: Bajkonoer.
Armenië
Armeniët
Pakistan is het enige land ter wereld dat het land Armenië niet erkent. Hmm.
Ghana
Bergloos
Ongeveer 95% van het land ligt lager dan 300 meter. De hoogste berg ligt op de grens met Togo en kijkt uit over allemaal hogere bergen in Togo.
Armenië
Ararat
De berg Ararat is onlosmakelijk verbonden met de Armeense identiteit. Volgens de bijbel strandde hier de ark van Noach na de zondvloed. De berg wordt afgebeeld op het muntgeld en is naamgever van ongeveer alles. Het is ook geen kinderachtig bergje: met 5.137 meter is het de hoogste berg van Turkije. Wait, what? Ja, de berg ligt tegenwoordig op Turks grondgebied. Vanuit Yerevan heb je er wel een prachtig uitzicht op.
Mongolië
Sjamanka
De vrouwelijke vorm van 'sjamaan' is 'sjamanka'. Fraai!
Libanon
Out of place
Geloof het of niet, maar Libanon is een populaire wintersportbestemming. Voor de burgeroorlog werden hier zelfs wereldbekerwedstrijden alpineskiën gehouden. Op de pistes eet je braadworst en rook je waterpijp, en later op de dag kun je zelfs nog een duik nemen in de Middellandse Zee.
Rusland
Auto vol balistokoeken
Begin jaren '90, toen schoktherapie de roebel waardeloos maakte, was een munt van 1 roebel precies even groot, dik en zwaar als een munt van 5 Zwitserse Franc, die vele malen meer waard was. Er zijn verhalen van Russen die in die periode naar Zwitserland reisden, alle verkoopautomaten leegkochten en met die producten terugreisden naar huis.
Indonesië
Operasi
Sinds 2023 rijdt tussen Jakarta en Bandung de eerste hogesnelheidstrein in Zuidoost-Azië. Wij gingen heel goed op de merknaam van die trein: Whoosh. Een onomatopee dus, maar ook een afkorting van Waktu Hemat, Operasi Optimal, Sistem Hebat. Oftewel: tijdbesparend, optimaal operationeel, uitstekend systeem.
Roemenië
Tourist Trap Castle
Het kasteel van Bran is prachtig, maar ook wereldwijd bekend als het kasteel van Dracula. Onterecht, want Bram Stoker (die van het Draculaboek) heeft 'm waarschijnlijk nooit gezien en Vlad de Spietser (die van de geschiedenisboeken) heeft er waarschijnlijk nooit een voet in gezet.
Groenland
Pen Gwyn
Pinguïns komen alleen voor op de zuidpool, toch? Nou, de naamgever van de vogelsoort leefde toch echt op de noordpool. De inmiddels uitgestorven reuzenalk kreeg van de Welshman de naam Pen Gwyn: wit hoofd. Toen er later op het zuidelijk halfrond niet-vliegende vogels met een vergelijkbaar uiterlijk werden ontdekt, kregen die ook de naam pinguïn, ook al waren ze genetisch niet zo nauw verwant.
Noorwegen
Trollen
Ga je trollen zoeken in Scandinavië? Zoek ze dan 's nachts. Overdag veranderen ze in een steen.
Kenia
I'm flying hiiiiigh
De Rüppellsgier is de hoogst vliegende vogel ter wereld. Hij kan tot 11 kilometer hoogte vliegen: de kruishoogte van grote verkeersvliegtuigen. Door een bepaalde hemoglobine kan ie heel efficiënt zuurstof absorberen en dus makkelijker in ijlere lucht vliegen, waar het veel minder weerstand ondervindt en dus efficiënter kan vliegen.
Beijing
Remember Rong Guotuan
Tafeltennisser Rong Guotuan was de eerste Chinese wereldkampioen in welke sport dan ook. Hij moest naar een strafkamp vanwege Mao's "culturele revolutie" en werd daar gedwongen om zelfmoord te plegen. Pas jaren later werd hij erkend als nationale held.
Oostenrijk
Alleskunner
Toni Sailer was een man met vele talenten. In 1956 won hij als 20-jarige de Triple Crown of Alpine Skiing: de onmogelijke combinatie van goud op de slalom, goud op de reuzenslalom en goud op de afdaling. Maar hij was meer dan alleen dat: hij speelde in talloze comedy's, bracht 18 grammofoonplaten met schlagers uit, begon een sportkledingmerk dat nog steeds bestaat en probeerde in 2004 ook nog burgemeester van Kitzbühel worden. Hij trok zich terug toen hij erachter kwam dat dat een voltijdsbaan was, en hij dat dus niet kon combineren met al zijn andere hobby's.
VK: Noord-Ierland
Stroke City
De ‘stroke’ is het leesteken dat wij kennen als ‘slash’. Die komt handig van pas in de plaatsnaam Londonderry/Derry, omdat niet iedereen even groot fan is van het London-deel. Wel onhandig, dus ze noemen de stad vaak ‘Stroke City’.
Democratische Republiek Congo
Het dondert en het bliksemt
In Congo onweert het vaak, heel vaak. Gemiddeld slaat jaarlijks ongeveer 50 keer per vierkante kilometer de bliksem in. In Nederland is dat 1 keer per vierkante kilometer per jaar.
Oeganda
Een hoop ganda's
De soort Randstad van Oeganda is het oude koninkrijk Boeganda. Mensen heten Baganda en de bevolking spreekt Luganda. Komt de landsnaam toch weer niet helemaal uit de lucht vallen.
Colombia
Nijlpaarden Pablo Escobar
Drugsbaron Pablo Escobar hield nijlpaarden op zijn landgoed. Het was teveel gedoe om ze weg te halen na de dood van Escobar, dus ze leven er nog steeds en vormen een heuse plaag, waardoor ze onlangs zijn gesteriliseerd.
Verenigde Arabische Emiraten
Louvre Abu Dhabi
Het Louvre heeft een dependance in Abu Dhabi. Het is het grootste museum in de Arabische wereld en heeft een enorm koepeldak met kleine openingen waar zonnestralen doorheen kunnen schijnen. Binnen lijkt het hierdoor alsof je in een oase onder een dadelboom zit die het zonlicht filtert met zijn bladeren.
Maleisië
Etnische spanningen
De Chinese en Indiase minderheden staan in Maleisië bovenaan de sociaal-economische ladder, tot onvrede van de Maleise meerderheid. Dit leidt tot etnische spanningen die in 1969 een triest dieptepunt bereikten. In Kuala Lumpur werden honderden Chinezen en Indiërs vermoord door Maleise nationalisten. Ook nu is de spanning nog voelbaar en doet de Maleisische overheid er alles aan om Maleiers te bevoordelen ten opzichte van Chinezen en Indiërs.
Oeganda
Staak je zoektocht maar
Op zoek naar de bron van de Nijl? Houd óf Ethiopië aan (voor meeste watertoevoer), óf Oeganda (vanaf Victoriameer), óf Rwanda (verste toevoer stroomopwaarts). Hoef je niet lopend met een kapmes door de Afrikaanse bossen.
Bosnië-Herzegovina
Brugduiken
Elke zomer vindt er in Mostar een duikwedstrijd plaats, waarbij deelnemers vanaf de beroemde Stari Most (oude brug) in de rivier de Neretva duiken. Geen kattepis, want de brug is 30 meter hoog en de rivier plaatselijk erg ondiep. In de Joegoslavische tijd kwamen springers uit de hele federatie naar Mostar voor de wedstrijd. In de oorlog werd de brug verwoest, maar inmiddels is de brug en daarmee de duikwedstrijd in ere hersteld. Geheel volgens 21e-eeuwse traditie gesponsord door een Oostenrijks energiedrankje.
Rusland
Kalmukkië
Gelegen aan de Kaspische Zee, net ten noorden van de Kaukasus, ligt Kalmukkië. Het is het enige gebied van Europa waar het boeddhisme de dominante religie is. Tibetaans zelfs.
Noord-Brabant
Volkslied
Noord-Brabant is de enige provincie zonder officieel volkslied. De discussie om daar verandering in te brengen woedt al een tijdje hevig. ‘Brabant’ van Guus Meeuwis is bij velen favoriet. Bij ons ook.
Istanbul
Miniatürk
Istanbul heeft Miniatürk als grote broer van Madurodam. Het is het grootste miniatuurpark ter wereld.
Oostenrijk
Marketing geeft je vleugels
Red Bull is een Oostenrijks/Thais bedrijf. Ze verkopen miljarden blikjes energiedrank per jaar en marketing is goed voor eenderde van de begroting.
Luxemburg
Luxemburg
Luxemburgers houden hun Bourgondische erfgoed dichtbij. Luxemburg-Stad is de stad met de meeste Michelinsterren per hoofd van de bevolking. Restaurant Chiggeri heeft net geen Michelinster, maar wel de grootste wijnkaart ter wereld. Ze serveren 1746 verschillende wijnen.
Irak
Vastgoedmagnaat
Koning Nebukadnezar II van Babylon was een grote speler. De Isjtarpoort (te bewonderen in het Pergamommuseum in Berlijn), Ziggoerat (de inspiratie voor het bijbelverhaal over de toren van Babel) en de hangende tuinen van Babylon zijn allemaal van zijn hand. Hij hield dus nogal van megalomane bouwprojectjes. 95% van de archeologische vondsten in Babylon bestaat uit stenen met zijn naam erop. Hij heeft dus bijna de hele stad herbouwd.
Qatar
Investeren kunnen ze vastgoed
Er zijn eigenlijk maar iets meer dan 300.000 Qatari. Toch zijn zij voor een aanzienlijk deel de eigenaar van Heathrow, volledig eigenaar van warenhuis Harrods, volledig eigenaar van voetbalclub PSG, én zijn ze de grootste vastgoedeigenaar van Londen.
VK: Wales
Bondgirl
De Welshe zangeres Shirley Bassey is de enige die meerdere James Bondthemes mocht zingen: Goldfinger, Moonraker én onze favoriet, Diamonds are forever.
Slowakije
Activistische president
In 2019 werd Zuzana Čaputová de jongste en eerste vrouwelijke president van Slowakije. Ze is van huis uit advocaat en milieuactivist en dat zie je terug in haar beleid. Ze heeft fossiele subsidies gestopt en maakt zich hard voor bescherming van de bossen in het land. Ze zet zich ook in voor de rechten van de LHBTIQ+-gemeenschap.
Sierra Leone
Feitje der feitjes
Sierra Leone is het rondste land ter wereld.
Burundi
Gustave de Verschrikkelijke
De beruchtste inwoner van Burundi heet Gustave, en is een 900 kilo zware krokodil met drie schotwonden. Hij zou al zo’n 300 mensen verschalkt hebben en is al jaren op de vlucht. Wie ‘m vindt mag ‘m houden.
Belarus
Zwaar verminskt
Omdat Minsk zo zwaar vernietigd werd tijdens De Grote Patriottische Oorlog (WO2 voor Belarussen), kon Stalin de ideale Sovjetstad uit de grond stampen. Hij deed dat met verve: grote straten, vele bomen, brutalisme, radiaal-concentrische opbouw en vooral heel veel beton.
Paraguay
Flesdans
Tijdens een optreden van Paraguayaans polka - ja, dat bestaat echt - voert menig Paraguayaan de traditionele flesdans op. Men danst met flessen op het hoofd. Gestapeld. Het record staat op 18 flessen!
Europa
Een omweg waard voor de soldaten?
In de Tweede Wereldoorlog sommeerden de geallieerden Michelin om het printen van Franse kaarten voort te zetten. Het waren in die tijd de meest gedetailleerde kaarten van Frankrijk die er waren.
Zweden
Dagen-H
Sommige oldtimers uit Zweden hebben het stuur aan de rechterkant. Want, jawel, in Zweden reed je tot 3 september 1967 nog aan de linkerkant van de weg. Zweden was buiten de greep van Napoleon gebleven, en was een van de weinige landen buiten het voormalige Britse Rijk dat nog links reed toen de auto al helemaal was ingeburgerd. Knap onhandig, als je geen eiland bent. En dus ging Zweden overstag tijdens Dagen-H. Een enorme operatie. Tijdens dat wisselweekend werd een grote televisieshow uitgezonden, in de hoop zoveel mogelijk mensen binnen te houden. Bij die show brak onder andere Anni-Frid Lyngstad van het latere ABBA door.
Ecuador
Next level natuurbescherming
In 2008 werd Ecuador het eerste land ter wereld dat de natuur grondrechten verleende. De gedachte is dat regenwouden, rivieren, eilanden en zelfs de lucht levende bestanddelen van een land zijn en daarom dezelfde rechten moeten hebben als mensen. In Ecuador is de natuur dus grondwettelijk op gelijke voet gesteld met de mens.
Zuid-Korea
Korea voor de Koreanen
Zuid-Korea, en Noord-Korea natuurlijk ook, is een van de meest etnisch homogene landen ter wereld. 98% van de inwoners is Koreaan.
VK: Schotland
Schattige subway
De metro van Glasgow is keischattig. Dat komt omdat de tunnelbuisjes een diametertje hebben van 3,3 meter. Bukken!
Laos
Laoswortel
Laos is samen met Chili het enige land dat je kan eten. De gele laoswortel komt echter niet uit Laos, maar uit Indonesië.
Guatemala
Hablas Español?
De populaire taal-app Duolingo is opgericht door de Guatemalteekse ondernemer Luis von Ahn. Hij heeft ook ReCaptcha bedacht.
Verenigde Arabische Emiraten
Emirati paspoort
Het paspoort van de VAE is met afstand het krachtigst van de hele Arabische Wereld. Ze staan op nummer 15, dan pas gevolgd door Qatar op plek 53. Dat betekent dat VAE'ers overal meer welkom zijn of makkelijker visa kunnen aanvragen dan hun Arabische streekgenoten. Wat wil je, ze zijn vrienden met China, Frankrijk, India, Israël, Pakistan, Rusland, Saudi-Arabië én de Verenigde Staten.
Japan
Rome en Tokio
Er zijn op politiek vlak veel overeenkomsten tussen Japan en Italië. Beide waren de slechteriken in WOII, beide kenden sindsdien een Wirtschaftswunder, beide hebben waanzinnig veel regeringen/premiers gehad sinds die tijd. En beide zijn wereldberucht om hun georganiseerde misdaad.
Tibet
Het échte dak van de wereld
Tibet heeft een gemiddelde hoogte van 4.380 meter. Er is geen plek die lager is dan 4.000 meter. De lucht op het plateau is mokerijl; er bevindt zich slechts 60% van de zuurstof die op zeeniveau beschikbaar is.
Europa
Fun times at Eekhoorn high
Zo’n 8000 jaar geleden kon een eekhoorn – in theorie – zonder de grond te raken van Lissabon naar Moskou slingeren. 80% van Europees grondgebied was toen bos.
Mexico
Slim gedaan
Carlos Slim, eigenaar van telecommunicatiebedrijf Telmex, was op zijn hoogtepunt in 2013 de rijkste man op aarde. Hij bezat toen grofweg 6% van de hele Mexicaanse economie.
Cambodja
Sihanouk City
Ooit in het slaperige kustplaatsje Sihanoukville geweest? Dat is in drie jaar uitgegroeid tot Zuidoost-Aziatische steunpilaar van de Nieuwe Zijderoute. De plaats ging in minder dan drie jaar van 60.000 naar 300.000 inwoners, waarvan 200.000 Chinezen. Alleen voor liefhebbers.
VK: Engeland
Een welkome geuzennaam
Een Sovjetjournalist noemde Margareth Thatcher in een stuk de "Iron Lady", een bijnaam die ze kreeg vanwege haar compromisloze politiek en leiderschapsstijl. Ze omarmde die bijnaam met liefde.
Mauritius
Filantelist
De latere King George was een liefhebber van postzegels. Hij betaalde in 1904 maar liefst 1.450 pond voor een zeldzame Mauritiaanse postzegel. Dat zou nu ongeveer gelijk staan aan 170.000 pond. Iemand van de hofhouding riep de volgende dag dat 'some damned fool' een enorm bedrag had betaald voor één postzegel, waarop George antwoordde: 'I am that damned fool'. Zo foolish was hij trouwens niet: in 2021 is een vergelijkbaar exemplaar verkocht voor 11,2 miljoen dollar.
Cuba
Che
De revolutionair Ernesto 'Che' Guevara is geboren noch gestorven op Cuba. Hij werd geboren in Argentinië, en stierf in Bolivia.
Zeeland
Dag zee, hallo meer
De Deltawerken zijn voltooid in 1996. De kustlijn van Zeeland werd door de keringen en dammen 700 kilometer korter.
Mongolië
Mongolian barbecue
Mongolian barbecue heeft niks met de Mongoolse keuken te maken. Het concept is bedacht door een Chinees uit Beijing die naar Taiwan was gevlucht. Hij wilde zijn restaurantformule eigenlijk Beijing barbecue noemen, maar die naam lag in Taiwan te gevoelig.
Costa Rica
Ecotoerisme
Costa Rica trekt de meeste toeristen van Midden-Amerika en is een pionier op het gebied van ecotoerisme. Veel toeristen komen voor de natuur en veel opbrengsten worden gebruikt voor natuurbeheer.
VK: Schotland
Pacific Scotland
Ken je het landje Vanuatu? Dat heette vroeger de ‘Nieuwe Hebriden’, naar de Schotse eilandengroep. Schotland zelf heette in de Romeinse tijd Caledonië. Weet je weer dat het Pacifische Nieuw-Caledonië, gebiedsdeel van Frankrijk, ooit Brits is geweest.
Groenland
Pictureperfectland
Hoe het ijzige Groenland aan z’n naam kwam? Erik de Rode, Noorman uit IJsland, werd verbannen en zocht zijn heil op Groenland. Terug in IJsland wilde hij kolonisatoren ronselen voor het eiland, maar moest wel even flink reclame maken om mensen zover te krijgen. Met een naam als Groenland kón het niet misgaan, toch? Inderdaad, binnen een paar jaar woonden er een stuk of tienduizend mensen.
Ecuador
Jammer Nepal!
Volgens sommigen ligt in Ecuador de hoogste berg ter wereld. Als je meet vanaf het middelpunt van de aarde, is de Chimborazo (tevens hoogste vulkaan van Zuid-Amerika) 2000 meter hoger dan de Mount Everest. De aarde is namelijk niet perfect rond, maar een beetje ovaal en daardoor iets dikker rond de evenaar, waar Ecuador natuurlijk precies op ligt.
Paraguay
Maté
Maté komt oorspronkelijk uit Paraguay. Lange tijd was het ook de grootste producent van deze kruidige warme drank, die zich het best laat vergelijken met thee. In Paraguay wordt het overigens oorspronkelijk vaak koud gedronken en heet het Tereré.
Malta
Mag ik 1 Malta alstublieft?
De Orde van Malta is een eeuwenoude soevereine katholieke ridderorde die zich inzet voor humanitaire hulp en medische zorg, met diplomatieke betrekkingen en een internationale aanwezigheid, maar zonder eigen grondgebied. Ze kregen in 1530 het eiland Malta van Vriend van de Show Karel V. Toen hebben ze overal hun kruis achtergelaten: het Maltese kruis. Tegenwoordig zitten ze in Rome.
Mozambique
Mussa Bin Bique
Er waren al sinds de 10e eeuw moslimhandelaren. Een van hen heette Mussa Bin Bique en hij was de sultan van het eiland dat nu nog Mozambique heet. Het vasteland is daar vervolgens ook naar vernoemd.
Malta
Freestyle rap 2.0
Een traditionele Maltese muziekvorm is Spirtu Pront. Zangers improviseren om de beurt een gezongen betoog over een maatschappelijk onderwerp en gaan als het ware met elkaar in debat. Kleine waarschuwing voordat je gaat luisteren: het gaat er dus niet echt om wie het best kan zingen.
Democratische Republiek Congo
Pygmeeën
Pygmeeën zijn volkeren waarvan de volwassenen gemiddeld kleiner zijn dan 150 centimeter. In Congo wonen er ongeveer 600.000. Pygmeeën werden zowel door Afrikanen als door Europeanen tot slaaf gemaakt, tentoongesteld in westerse dierentuinen en waren recentelijk nog slachtoffer van genocide en kannibalisme door andere volkeren. Ook door de overheid worden ze nog altijd systematisch gediscrimineerd.
Zimbabwe
The falls
Wij kennen ze onder de naam Victoria Falls, maar steeds gangbaarder is Mosi-Oa-Tunya: Shona voor Donderende Rook. En wat heet: je kunt het opspattende water zien vanaf 50 kilometer afstand.
Slowakije
Tsjecho-slowascheiding
Het gelegenheidsland Tsjecho-Slowakije heeft zo’n 75 jaar bestaan. In die driekwart eeuw gingen ze uit elkaar, kwamen ze weer bij elkaar, vochten ze tegen en collaboreerden ze met de nazi’s, werden ze communistisch en gingen ze over op het kapitalisme. De omwenteling na de val van de muur ging zo soepel dat het de Fluwelen Revolutie heet; de definitieve opdeling in twee aparte landen heet de Fluwelen Scheiding.
Friesland
Afsluitdam
Eigenlijk heeft de Afsluitdijk de verkeerde naam. Een dijk scheidt namelijk het land van het water. Aangezien het IJsselmeer nooit volledig is ingepolderd, loopt de Afsluitdijk dwars door het water. Afsluitdam was dus een betere naam geweest.
Djibouti
Op steenworp afstand
Djibouti was een van de eerste landen in Afrika die de Islam adopteerde vanwege de korte afstand tot Jemen. Slechts 19 kilometer ligt er hier tussen het Arabisch Schiereiland en het Afrikaanse vasteland.
Libanon
Totale verwoesting
In 2020 ontplofte in de haven van Beiroet 2.750 ton ammoniumnitraat, jaren eerder achtergelaten door een gestrand schip en onveilig opgeborgen. Het leidde tot de grootste niet-nucleaire explosie van de 21e eeuw. Het veroorzaakte een aardbeving van 3,3 op de momentmagnitudeschaal. Er vielen honderden doden en naar schatting raakten ruim 250.000 inwoners dakloos door schade aan hun huizen. Ter vergelijking: bij de vuurwerkramp in Enschede raakten 'slechts' 1.250 mensen dakloos, ook al vond die midden in een woonwijk plaats.
Libië
Libiësitas
Ongeveer 64% van de volwassenen heeft overgewicht of obesitas – het hoogste percentage van heel Afrika.
Slowakije
Peter de Grote
Peter Sagan was een echte alleskunner. Kasseien, heuveltjes, sprinten, dalen, mountainbiken, veldrijden, you name it. Hij werd drie keer wereldkampioen op de weg en bracht zeven keer de groene trui naar Parijs: een record. Niet zo'n chille podcaststem helaas, anders hadden we hem graag gevraagd voor een special.
Bhutan
Beschermd Bhutan
Bhutan is het eerste land ter wereld dat milieuzorg vastlegde in de grondwet. Al sinds 1985 moet iedere gekapte boom gecompenseerd worden en er is vastgelegd dat minimaal 60% van het land bedekt moet blijven met bos.
San Marino
San Marauto
Er zijn meer auto's dan mensen in San Marino. Er zijn 1300 auto's per 1000 inwoners. Vroemvroem.
Zuid-Afrika
The Impossible Five
Naast The Big Five heb je ook The Impossible Five. Ooit bedacht door een Zuid Afrikaanse fotograaf als de meest ongrijpbare dieren van Zuid-Afrika. Ze zijn bijna onmogelijk te volgen in het wild, en het wordt als een grote prestatie beschouwd om er een in het wild te spotten. 1. Afrikaanse luipaard; 2. De Hottentothaas; 3. Aardvarken; 4. Kaaps schubdier; 5. De witte leeuw.
Senegal
De Grote Groene Muur
In Afrika is in 2009 besloten om in de regio van de Sahel en de Sahara een grote groene muur aan te leggen: een lange strook bomen van 15 kilometer breed en bijna 8.000 kilometer lang, die loopt van het westen naar het oosten van het continent. De muur van groen moet onder meer klimaatverandering en uitbreiding van de woestijn tegengaan.
Oostenrijk
Ere wie ere toekomt
Jerzy Franciszek Kulczycki is de Oostenrijks-Hongaarse officier die na een veldslag met de Ottomanen een zak bonen in handen kreeg. Men dacht: dit is kamelenvoer. Hij identificeerde het als koffie. Hij brandde de bonen en begon de koffie te serveren - een regelrechte hit. In veel Weense koffiehuizen hangt zijn portret nog steeds aan de muur.
Nauru
Recordinternationals
Het nationale voetbalteam van Nauru is het enige team dat al zijn interlands heeft gewonnen. Ze speelden er eentje, in 1994 tegen de Salomonseilanden. 2-1!
Italië
Opera Tifosi
Teatro alla Scala in Milaan, volgens kenners het beste operahuis ter wereld, herbergt de 'loggionisti', fervente operafans in de goedkope bovengalerij. Deze enthousiastelingen staan bekend om hun onverbiddelijke kritiek. Zo werd tenor Roberto Alagna in 2006 tijdens Aida zo heftig uitgejouwd dat zijn vervanger, Antonello Palombi, abrupt de scène op moest zonder kostuum.
Hongkong
Pearl River Harbor
7 december 1941 staat in de geschiedenisboeken als de dag van de Japanse verrassingsaanval op de Amerikaanse marinebasis Pearl Harbor. Veel minder bekend is het feit dat Japan gelijktijdig een verrassingsaanval uitvoerde op de Britse kolonie aan de Pearl River: Hong Kong.
Puerto Rico
Rustaagh
Despacito is wel een recordbrekertje. Het reggaetonnummer stond 56 weken op nummer 1 in de Billboard Hot Latin Songs Chart, verbrak records voor de langste tijd op verschillende Billboard-hitlijsten, en werd de eerste video op YouTube die de mijlpalen van 3, 4, 5, 6 en 7 miljard views behaalde.
Libanon
Tyrisch purper
De stad Tyrus is bekend van de kleur purper. Hier specialiseerde men zich in het winnen van purperen verfstof uit klieren van zeeslakken. Niet zo’n diervriendelijk proces, want er zijn ongeveer 10.000 slakken nodig voor 1 gram verfstof. Het was ook een vrij smerige business, want die klieren werden uit de slakken gerukt en met zout en urine gekookt in een grote ketel, naast de grote hoop met slakkenkadavers. De vreselijke stank die hierbij vrijkwam hebben veel geschiedschrijvers vermeld. Maar het was de moeite meer dan waard, want purperen kledij had een enorme status in de oudheid, dus bracht veel geld op.
Senegal
Senegal first
In de koloniale geschiedenis was Senegal er vroeg bij. Het was een van de eerste plekken waar de Europeanen aan land gingen (Portugezen, in 1444), en het was het eerste deel van koloniaal West-Afrika.
Mexico
Keizerlijk Mexico
Mexico is in de 19e eeuw twee keer kortstondig een keizerrijk geweest. Eerst in 1822, en daarna tussen 1862 en 1867, toen de Fransen het land bezetten en er een Habsburgse keizer op de troon hielpen.
Roemenië
Stoned van de Fruitella
Autorijden op de magische Transfăgărășan Highway is een toeristenbestemming an sich. Na een uitzending van Top Gear in 2009 is dit ongeveer de populairste plek van het land. Daardoor is het in de zomer ook gewoon volle bak filerijden achter de motoren en caravans.
Costa Rica
Arturo Kinch
Arturo Kinch is een van de weinige wintersporters uit Costa Rica. Hij nam in 1980, 1984, 1988, 2002 en 2006 deel aan verschillende disciplines op de Olympische winterspelen. In de buurt van de medailles kwam hij nooit.
Tanzania
Kilimanjabelbaan
In december 2020 is er een plan aangenomen om een kabelbaan aan te leggen op de Kilimanjaro. Hij zal vertrekken op 2000 meter, en in 20 minuten klimmen tot 3700 meter. Dan moet je dus nog 2000 meter zelf lopen.
Iran
Zo rijk en zo arm
Met de op één na grootste gasreserves ter wereld, meer olie dan Koeweit en de VAE samen, en een plek in de top vijf van mineralenreserves, zit Iran letterlijk bovenop een schatkist, maar geopolitiek en sancties houden de deksel stevig dicht.
Democratische Republiek Congo
Frans
Congo is qua inwoneraantal het grootste Franstalige land ter wereld. Tijdens de Belgische overheersing werd onderwijs in lokale talen gestimuleerd. Paradoxaal genoeg is Frans juist sinds de onafhankelijkheid de enige officiële taal geworden.
Noord-Brabant
Paard van Troje
Tijdens de Tachtigjarige Oorlog verzonnen de Staatse troepen een briljante list om Breda op de Spanjaarden te veroveren. Soldaten verstopten zich onderin een turfschip en kwamen hiermee ongemerkt de stad binnen. Eenmaal binnen overvielen ze de poortwachters en lieten ze de rest van het leger binnen.
Guinee
De geschiedenis herhaalt zich
De politieke geschiedenis van Guinee is tamelijk makkelijk samen te vatten: leider komt aan de macht, organiseert geen vrije verkiezingen, onrust, militaire staatsgreep, nieuwe leider. En dan begint het hele verhaal weer van voren af aan.
VK: Wales
Cnapan
Deze typische Keltische balsport werd gespeeld tussen twee aangrenzende dorpen. Het speelveld besloeg die twee dorpen en het tussenliggende buitengebied. Het doel was om de bal mee te nemen naar de eigen kerk. Verder waren er eigenlijk geen regels. Op zo'n enorm speelveld was het ook lang niet altijd voor iedereen duidelijk waar de bal zich bevond. Dus het was niet alleen een kwestie van gooien en passen van de bal, maar ook van smokkelen.
Liever alle feitjes op een rij? Klik dan hier.
Vriend van de show 🎙
Je kunt De Grote Podcastlas steunen als vriend van de show. Voor slechts 2,50 euro per maand of 27,50 per jaar kun je ons steunen om onze podcast te blijven maken.
Ons groepje vrienden van de show is inmiddels groter dan het inwonertal van Vaticaanstad!
Ons groepje vrienden van de show is inmiddels groter dan het inwonertal van Vaticaanstad!
Luister op 👂
Je vindt onze podcast terug op onderstaande platformen
