Feitje genereren..
FEIT:
Uruguay
Even nadenken voor deze
Uruguay heeft het meest zuidelijke noordelijkste puntje van alle landen ter wereld.
Groenland
Pen Gwyn
PinguĆÆns komen alleen voor op de zuidpool, toch? Nou, de naamgever van de vogelsoort leefde toch echt op de noordpool. De inmiddels uitgestorven reuzenalk kreeg van de Welshman de naam Pen Gwyn: wit hoofd. Toen er later op het zuidelijk halfrond niet-vliegende vogels met een vergelijkbaar uiterlijk werden ontdekt, kregen die ook de naam pinguĆÆn, ook al waren ze genetisch niet zo nauw verwant.
Burundi
Oude grenzen
De grenzen van Burundi zijn niet door koloniale machten getrokken, maar volgen de grenzen van het oude Koninkrijk Burundi. De Duitse kolonialisten wilden dat koninkrijk eigenlijk niet eens hebben. Pas toen het in Belgische handen dreigde te vallen, gaf Otto von Bismarck groen licht voor de Duitse kolonisatie. Een wereldoorlog later werd het alsnog Belgisch.
Westelijke Sahara
Sahrawische Eilanden
Ooit op Tenerife geweest en opgemerkt dat het beroemdste strand geen vulkanisch zwart zand heeft? Playa de las Teresitas bestaat voor een groot deel uit geĆÆmporteerd Westelijk Saharaans zand. Dezelfde situatie vind je ook op Madeira en Mallorca. Overal inclusief demonstranten, vanwege de ingewikkelde politieke situatie.
Senegal
Maison des esclaves
Op het eiland GorƩe staat het Maison des Esclaves - het Slavenhuis - dat nu een museum is. Het is een van de meest iconische plekken voor de trans-Atlantische slavenhandel. Dit is echter meer toe te schrijven aan de vertelkunst van de curator van dat museum dan aan de grote aantallen tot slaaf gemaakten die vanaf hier vervoerd werden. Desalniettemin een plek met grote historische waarde.
Laos
Laoswortel
Laos is samen met Chili het enige land dat je kan eten. De gele laoswortel komt echter niet uit Laos, maar uit Indonesiƫ.
Nepal
Succes met je telefoonboek
Bijna alle leden van de Sherpa-bevolking dragen de achternaam Sherpa. Dit is ontstaan tijdens een volkstelling: de ambtenaren waren er niet van op de hoogte dat achternamen niet gebruikelijk zijn bij de Sherpa. Toen hebben ze bij achternaam maar gewoon overal Sherpa ingevuld. En voilĆ .
Ecuador
Neutraal terrein?
President Rafael Correa bood onderdak aan Julien āWikileaksā Assange, in de Ecuadoriaanse ambassade van Londen. Diplomatieke neutraliteit van een ambassade. Een jaar of twaalf later valt het Ecuadoriaanse leger de Mexicaanse ambassade in Quito binnen, omdat Correaās vriend Jorge Glas dacht dat hij in zoān neutrale ambassade wel veilig zou zijn tegen de heksenjacht die op hem geopend was.
Zweden
Elke rots telt?
Zweden is het land met de meeste eilanden ter wereld: 268.000. Zoān 15 keer zo veel als de landen die je waarschijnlijk verwacht, namelijk IndonesiĆ« of Japan. De top 3 is Zweden, Noorwegen en Finland. Daar mogen ze de grote ijskappen uit de ijstijd voor bedanken.
Slowakije
Overal tijgers
Slowakije heeft de overgang van planeconomie naar vrijemarkteconomie vrij soepel doorstaan. Dat leverde ze de titel āTatra Tigerā op. Ze zijn daarmee niet het eerste land dat een economische tijger is. Ken je de Baltische, Keltische en Aziatische Tijgers nog?
Estland
Laulupidu
Het Laulupidu is het grootste volksmuziekfestival van Estland. Het bestaat al sinds 1869 en vindt eens in de 5 jaar plaats in Tallinn. Bij de laatste editie in 2019 deden meer dan 30.000 zangers mee en er komen nog eens 80.000 mensen naar luisteren. Er is ook een speciaal zangfestivalstadion voor: het LauluvƤljak.
Algerije
Amazigh
De meeste Algerijnen zijn afstammelingen van oude Amazigh- of Berbergroepen die met verschillende binnenvallende volkeren zijn gemixt. Tegenwoordig noemen Berbers zichzelf trots Amazigh (m), Tamazight (v) of Imazighen (meervoud), wat āvrije mensenā of ānobele mensenā betekent. Op dit moment beschouwt een klein kwart van de Algerijnen zichzelf als Imazighen.
Kenia
Swahalhamdoelillah
Tot diep in de 19e eeuw werd Swahili geschreven in Arabisch schrift. Pas toen een Duitse missionaris de Bijbel vertaalde, ging men over op het Latijnse alfabet. Diezelfde man was trouwens ook de eerste Europeaan die Mount Kenya en de Kilimanjaro zag. Prima levensverhaal.
Canada
Het Canadees Schild
Deze epische naam is eigenlijk de ondergrond van meer dan de helft van Canada. Het zijn Precambrische rotsen die meer dan een miljard jaar oud zijn, waardoor het een van de oudste en meest stabiele geologische formaties ter wereld is.
Duitsland
Van Audi naar Trabant
De fabrieken van Audi stonden in Zwickau en Chemnitz en werden na de tweede wereldoorlog onderdeel van de Oost-Duitsland. Audi verhuisde daarop naar Ingolstadt in de West-Duitsland. De oorspronkelijke Audi-fabrieken in Zwickau en Chemnitz werden vervolgens gebruikt voor de productie van de iconische Trabant.
Moskou
Ivan
Ivan de Grote was getrouwd met een Byzantijnze prinses op het moment dat Constantinopel in handen viel van de Ottomanen. Hij meende daarom dat de Romeinze keizerstitel op hem was overgegaan en ging zich tsaar noemen. Twee generaties later was Ivan de Verschrikkelijke de eerste die daadwerkelijk tot tsaar van Rusland werd gekroond.
Ierland
Shannon Airport
Het vliegveld van Shannon is verhoudingsgewijs enorm, omdat het de laatste stop was voor een transatlantische vlucht. Vliegtuigen konden bijvoorbeeld nog niet rechtstreeks van Londen naar New York vliegen, dus een tussenstop was nodig. Op Shannon Airport werd ook de eerste duty free shop geopend.
Mumbai
Navi Mumbai
Ten oosten van de baai van Mumbai wordt sinds de jaren ā70 gebouwd aan de voorstad Navi Mumbai. Dat is nog altijd de grootste in Ć©Ć©n keer geplande stad ooit.
New York City
Linksom of rechtsom?
De Self-Transcendence 3100 is officieel de langste marathon in de wereld met 4.988 kilometer. Maar niet zomaar. Renners lopen constant, hetzelfde rondje rond hetzelfde blok in Queens. Dit doen ze 5.649 keer. Het record is van een Finse postbode. Die liep in 40 dagen gemiddeld 123,559 kilometer per dag. Slechts 22 mensen hebben deze marathon ooit voltooid.
Tanzania
Veeltaligheid
In Tanzania worden ongeveer 100 talen gesproken en zijn alle vier de Afrikaanse taalfamilies vertegenwoordigd: Bantoetalen, Koesjitische talen, Nilotische talen en Khoisantalen.
Chili
Speltip #1
De recentste politieke crisis in Chili, compleet met grote onlusten op straat, kwam door het plan om metrokaartjes 0,30 euro duurder te maken. Daarmee is Chili niet uniek. Tipje van De Grote Podcastlas: regeringsleiders, verhoog nooit uw OV-prijzen als het even tegenzit.
Beijing
Let it rain
Regen werkt goed tegen smog. Dus wat doet men in Beijing? Regen veroorzaken! Ze strooien met vliegtuigjes kristallen van zilverjodide over de wolken, waardoor de regendruppels neerslaan. Tijdens de Olympische Spelen van 2008 pasten ze dit trucje juist toe om de Olympische locaties droog te houden. Ze bestrooiden wolken die richting Beijing waaiden, om te zorgen dat ze al eerder uitregenden.
Uruguay
Koeruguay
Geen land heeft zoveel vee per hoofd van de bevolking als Uruguay. Wat dacht je bijvoorbeeld van 3,5 koe per persoon? Aan tafel!
VK: Wales
Bondgirl
De Welshe zangeres Shirley Bassey is de enige die meerdere James Bondthemes mocht zingen: Goldfinger, Moonraker Ć©n onze favoriet, Diamonds are forever.
Oeganda
Kookbananen
Volgens sommige lijstjes is Oeganda, met bijna een kilo per persoon per dag, de grootste bananenconsument en Ć©Ć©n na grootste bananenproducent ter wereld. Het hangt er vanaf of je de kookbanaan meetelt als banaan. Je stoomt of kookt deze banaan en pureert hem voordat je hem opeet: de hoeksteen van de Oegandese keuken. Het deel van de banaan dat je niet opeet, is zo vezelrijk dat het kan worden verwerkt. Mooi staaltje upcyling.
Taiwan
Religionās Greatest Hits
Een van de traditionele religies op Taiwan is het Yiguandao. Het is een samenraapsel van de beste onderdelen van het confucianisme, taoĆÆsme en boeddhisme, aangevuld met elementen uit het christendom en de islam.
Belarus
Radio-ecologisch hoogtepunt
Net over de grens in OekraĆÆne ligt de kerncentrale van Tsjernobyl. De meeste radioactieve neerslag kwam na de ramp neer in Belarus. En dus zijn grote delen van het zuiden van Belarus nog altijd verboden gebied, vanwege de straling. Het gebrek aan menselijke aanwezigheid doet de flora en fauna veel goed. Het radio-ecologisch reservaat Polesski is een van de bijzonderste stukjes natuur in Europa.
Indonesiƫ
Nutrisi
De komodovaraan kan in een maaltijd 80% van zijn eigen lichaamsgewicht eten. Ze laten maar zoān 12% van hun prooi over en eten dus andere dieren met huid, haar, hoeven en botten op. En ze eten ook hun eigen jongen. Party party.
Zeeland
'Zeeuwse' mosselen
Zeeuwse mosselen zijn immens populair. Alleen komen tegenwoordig de meeste Zeeuwse mosselen niet meer helemaal uit Zeeland. Ze worden eerst gekweekt in de Waddenzee of zelfs in het buitenland en daarna nog heel even ondergedompeld in de Oosterschelde.
Rio de Janeiro
Zonder kwantiteit geen kwaliteit
De twaalf sambascholen die bij het carnaval van Rio strijden om de eerste prijs, lopen vijf tot zes keer mee in de parade. Ze vaardigen daar gemiddeld 2.500 tot 4.000 crewleden bij af, met volgens het reglement minimaal 200 percussionisten.
Mongoliƫ
Przewalskipopulatie
Het had niet veel gescheeld of przewalskipaarden waren niet bekend genoeg geworden om jouw dictee te verpesten. Eind jaren '50 waren ze in het wild al niet meer gezien en in de dierentuinen leefden er wereldwijd nog maar 12.
Polen
Verstrengeling van kerk en staat
In 2016 werd Jezus Christus in Krakau door de nationale regering uitgeroepen tot koning van Polen.
Jamaica
Three little birds
Het eiland Jamaica is de thuisbasis van 28 endemische vogelsoorten. Daaronder zijn drie verschillende kolibries: een zeer kleine vogelsoort.
VK: Wales
Harry Wales
De man die Wales annexeerde voor de Engelsen, bouwde tien kastelen om ze onder controle te houden. Als zoethoudertje beloofde hij dat zijn eerstgeborene in Ć©Ć©n van die kastelen geboren zou worden en hij de titel zou krijgen "Prins van Wales". Daarom krijgt de huidige Britse troonopvolger de titel "Prince of Wales".
Argentiniƫ
Steakhouses genoeg
De Argentijnen houden van vlees. De gemiddelde Argentijn at in 2021 meer dan 115 kilo vlees in een jaar. In vergelijking, in Nederland en Belgiƫ eten we jaarlijks per persoon zo'n 65 kilo vlees. Toch is 12% van de Argentijnen vegetariƫr.
Seoul
Flame grilled duif
Bij de openingsceremonie van de Spelen van Seoul werden 2500 duiven losgelaten, die zouden moeten landen op de rand van het stadiondak. Maar de vogels vlogen alle kanten op en landden onder meer in de ketel waar de Olympische vlam in zat. Toen die op grote schaal werd ontstoken werden flink wat duiven levend gegrild, live op tv.
Nauru
Strandjutter 4 life
In de 19e eeuw spoelde een Britse walvisvaarder genaamd William Harris aan. Hij bleef, leefde van het strand als jutter, trouwde een Nauruaanse vrouw, kreeg kinderen en werd volledig opgenomen in de samenleving. Hij werd zelfs de brug tussen de lokale bevolking en Europese schepen.
Mozambique
Giraffelektrisch
Bij de aanleg van elektriciteitskabels is de overheid verplicht om de palen minstens 12 meter hoog te laten zijn, om een veilige onderdoorgang van giraffes te garanderen.
Sierra Leone
Feitje der feitjes
Sierra Leone is het rondste land ter wereld.
Belarus
ViraalKontakte
Rapper Max Korzh besloot te stoppen met zijn studie, wat geld te lenen van zijn moeder en de studio in te duiken om een eerste plaatje op te nemen. Kort daarna werd hij opgeroepen voor militaire dienstplicht. Toen hij terugkwam, bleek zijn nummer viraal te zijn gegaan op VKontakte, het grootste social media platform van Rusland. Tegenwoordig is het een superster in het hele Russische taalgebied.
Denemarken
Uitzendbureau
Viking is eigenlijk een beroep. Op viking gaan betekent zoveel als "gaan roven".
Bahama's
Zandbanken
De Bahama's zijn als enige eilandengroep in Midden-Amerika geen Antillen. Ze liggen ook buiten die boog van vulkanische eilanden en hebben een hele andere ontstaanswijze. Eigenlijk zijn het zandbanken die onderdeel maken van het continentaal plat van Noord-Amerika.
Bhutan
Het kan verkeren
Bhutan is met een gemiddelde hoogte van 3.280 meter het hoogstgelegen land ter wereld. Wel ironisch voor een land dat ooit op de zeebodem lag.
Kameroen
President 1 en 2
Sinds de onafhankelijkheid in 1960 heeft Kameroen pas twee presidenten gehad: Ahmadou Ahidjo tot 1982, sindsdien Paul Biya.
Burundi
De ekte ekte bron van de Nijl
De Duitser Burkhart Waldecker ging in 1937 naar Afrika om de Nazi's te ontvluchten en zocht meteen naar de meest zuidelijke bron van de Nijl. En die vond hij! Hij plaatste er een klein stenen piramidetje als aandenken.
Cuba
Vasili Aleksandrovitsj Archipov
Vasili Aleksandrovitsj Archipov is een van de enige mensen in de geschiedenis die eigenhandig het einde van de wereld heeft voorkomen. Hij was tijdens de Cuba-crisis een Sovjet-officier in een onderzeeƫr met kerntorpedo's aan boord. Hij werd naar de oppervlakte gedwongen en zijn collega's wilden vuren. Hij hield het hoofd koel en weigerde, waardoor hij een kernoorlog voorkwam.
Irak
Waarkad?
Rond 2300 voor Christus was Akkad de grootste stad ter wereld. Fun fact: desondanks hebben we geen idee waar de stad precies lag. De stad werd na haar gloriejaren namelijk volledig met de grond gelijkgemaakt door een rivaliserend volk, dus archeologische vondsten zijn schaars.
Braziliƫ
Capoeira
Capoeira is een typisch Braziliaanse sport. Het is een soort vechtdans op muziek, die oorspronkelijk werd beoefend door tot slaaf gemaakte Afrikanen. Er wordt gezegd dat zij het beoefenden als gevechtstraining, maar tegenover hun eigenaren deden alsof ze gewoon een dans uitvoerden.
Libiƫ
Libiƫsitas
Ongeveer 64% van de volwassenen heeft overgewicht of obesitas ā het hoogste percentage van heel Afrika.
Berlijn
Foute bingo
Het Holocaustmonument in Berlijn bestaat uit 2710 enorme betonblokken van verschillende hoogtes. De blokken hebben een speciale coating tegen graffiti. Tijdens de bouw ontstond daarover wel grote consternatie, want de leverancier van de coating was tijdens de Tweede Wereldoorlog grootaandeelhouder van het bedrijf dat Zyklon B produceerde...
Albaniƫ
Mercedes, mercedes, mercedes
Tijdens het bewind van Enver Hoxha was privĆ©bezit van auto's verboden. In 1991 reden er daarom maar 6000 auto's rond in AlbaniĆ«. Nu zijn het er bijna 700.000, waarvan opvallend veel van het merk Mercedes (op enige moment zeker 80%). Het gaat veelal om tweedehands auto's die zijn geĆÆmporteerd uit West-Europa. Albanezen zweren bij de betrouwbaarheid van Mercedes op de slechte Albanese wegen.
Senegal
Senegal first
In de koloniale geschiedenis was Senegal er vroeg bij. Het was een van de eerste plekken waar de Europeanen aan land gingen (Portugezen, in 1444), en het was het eerste deel van koloniaal West-Afrika.
Colombia
Bier en Tejo, jalalala
Tejo is een spel dat ze alleen in Colombia spelen. Spelers gooien metalen schijven door de kamer en proberen pakjes buskruit te raken die vastzitten op een kleioppervlak. Als je raak gooit: klein knalletje. Gaat vaak gepaard met veel cerveza.
Noord-Macedoniƫ
FYROM
Toen Macedoniƫ onafhankelijk werd van Joegoslaviƫ, waren de Grieken op zijn zachtst gezegd not amused over de landsnaam en de vlag. Want de regio Macedoniƫ ligt grotendeels in Griekenland, en op de vlag prijkte de zon van Vergina, het symbool van een belangrijke historische stad in Grieks-Macedoniƫ. Griekenland weerde het land van het internationale toneel en dwong af dat de vlag werd veranderd en het land officieel de Former Yugoslav Republic Of Macedonia ging heten. In 2018 kwam eindelijk een eind aan de vete, toen Macedoniƫ het voorvoegsel Noord- kreeg.
VK: Engeland
Zij zorgen voor werk
National Health Service England is de grootste werkgever van het Verenigd Koninkrijk, met NHS Scotland op een goede tweede plaats en NHS Wales op de 6e plek. De NHS is zelfs de vijfde grootste werkgever ter wereld, met het Amerikaanse ministerie van Defensie en het Chinese Volksbevrijdingsleger, Walmart en McDonaldās voorop.
Colombia
Nijlpaarden Pablo Escobar
Drugsbaron Pablo Escobar hield nijlpaarden op zijn landgoed. Het was teveel gedoe om ze weg te halen na de dood van Escobar, dus ze leven er nog steeds en vormen een heuse plaag, waardoor ze onlangs zijn gesteriliseerd.
Europa
Treineren
Wil je de trein nemen van Lissabon naar Berlijn, dan heb je vanwege het uiteenlopende elektriciteitsnet van de Europese spoorwegen 5 verschillende treinen nodig.
Gelderland
Grolle
Het biermerk Grolsch komt oorspronkelijk niet uit Twente, maar uit de Achterhoek. Niet Overijssels, maar Gelders dus. Grolsch is vernoemd naar Grolle: de lokale benaming voor het stadje Groenlo.
Jordaniƫ
Kindsterretje
De half-Jordaanse, half-Amerikaanse Emanne Beasha won op 8-jarige leeftijd Arabs got talent. Ze zingt opera. In het Italiaans.
Italiƫ
Familiefinale
In 1952 pakte de schermer Eduardo Mangiarotti goud in de Olympische finale. Zijn opponent was zijn eigen broer.
Andorra
Radio Andorra
Radio Andorra veroverde in de Tweede Wereldoorlog de Franse markt, waar geen enkel onafhankelijk radiostation kon blijven uitzenden. Radio Andorra bleef marktleider in Zuid-Frankrijk tot ver in de jaren '60.
Guinee
De geschiedenis herhaalt zich
De politieke geschiedenis van Guinee is tamelijk makkelijk samen te vatten: leider komt aan de macht, organiseert geen vrije verkiezingen, onrust, militaire staatsgreep, nieuwe leider. En dan begint het hele verhaal weer van voren af aan.
Noorwegen
Dalende zeespiegel
Grote delen van Noorwegen kennen een dalende zeespiegel in plaats van een stijgende. De gigantische gletsjers uit de ijstijd hebben de aardkorst flink ingedrukt. Die aardkorst is sinds het smelten van die gletsjers nog steeds aan het terugveren, en stijgt dus nog elk jaar. In dit geval sneller dan dat de zeespiegel stijgt.
Bangladesh
Olympisch falen
Bangladesh heeft nog nooit een Olympische medaille gewonnen. Daarmee is het, met circa 170 miljoen inwoners, het land met het hoogste inwoneraantal zonder medaille.
Noord-Korea
Gaat er niet om wie de grootste heeft
Noord-Korea heeft, reservisten en paramilitairen meegeteld, het grootste leger ter wereld qua personeel. Meer dan China. Meer dan de VS.
eSwatini
Rijker dan je land
De rijkste Swazi is niet de koning, maar zakenman Nathan Kirsh. Hij begon in eSwatini een fabriek waar maĆÆs en mout werden verwerkt en bouwde zijn imperium uit in Zuid-Afrika en de Verenigde Staten. Inmiddels is zijn vermogen groter dan het hele BNP van eSwatini.
Roemeniƫ
Veganistisch tipje
Dierlijke eiwitten zijn de hoeksteen van de Roemeense keuken. Een slechte plek voor vegetariƫrs en veganisten dus. Behalve op woensdag en zaterdag: orthodoxe christenen hebben namelijk geen vastenmaand, maar vasten iedere woensdag en vrijdag en vermijden dan dierlijke producten.
HaĆÆti
Ćle de la Tortue
Ćle de la Tortue, beter bekend als Tortuga, was een populaire uitvalsbasis voor piraten. Niet voor niets kennen we het eiland uit Pirates of the Carribean.
Myanmar
Copy tunes
De overheid heeft veel pogingen gedaan om westerse invloeden weg te houden. Ondergronds is er in de twintigste eeuw toch een popcultuur ontstaan. Daarbij werden westerse liedjes vaak in een Birmees jasje gestoken. Zoek op Youtube maar eens op 'burmese <titel van je favoriete hitje uit de eighties>'. Lach gegarandeerd. Onze favoriet: Yangon Calling.
Canada
Hoe lang nog scheids?
Lacrosse is de nationale zomersport van Canada en werd al gespeeld door de inheemse bevolking. Velden waren toen kilometers lang en wedstrijden duurden dagen. Ze dienden om jonge mannen te vormen als krijger en het ging er bloederig aan toe. Tegenwoordig is de sport minder dodelijk, maar nog wel spijkerhard.
VK: Schotland
Chicken tikka masala
De zeer waarschijnlijke plaats van herkomst van de tikka masala is niet India, maar Glasgow.
Estland
Animistische renaissance
Estland werd in de Middeleeuwen succesvol gekerstend, maar is tegenwoordig een van de meest seculiere landen ter wereld. Er zijn tegenwoordig zelfs weer meer mensen die geloven dat bomen een ziel hebben, dan dat er in god geloven. Ze claimen wel nog samen met Letland de eerste kerstboom ter wereld te hebben opgericht. Een kerstboom met ziel dus.
Fiji
Fijiwater
Het belangrijkste exportproduct van Fiji is... water. Veel gasten in luxe Amerikaanse restaurants zweren erbij.
Mozambique
Willem-Alexandrinho & MaximĆ£o
Ken je dat Mozambikaanse vakantiehuis nog, dat het koninklijk paar wilde kopen? Dat ging niet door. De villa heet nu The Monarch. Mooie knipoog.
Libanon
Eenderde vluchteling
Libanon heeft ongeveer 5,4 miljoen inwoners, maar wist je dat ruim een derde daarvan vluchteling is? Met naar schatting 1,7 miljoen vluchtelingen (voornamelijk uit SyriĆ«, Palestina en Irak) heeft Libanon de hoogste vluchtelingendichtheid ter wereld. Omgerekend zou dat betekenen dat Nederland zoān 6 miljoen vluchtelingen zou huisvesten.
Italiƫ
Profeet Leonardo
Homo Universalis Leonardo da Vinci was zijn tijd ver vooruit. Even he: de beste man leefde in de 15e eeuw en experimenteerde met ontwerpen voor helikopters, vliegtuigen en parachutes. In 2000 bouwde iemand zijn parachute na, precies volgens de beschrijving, met hout en canvas. Hij testte hem op grote hoogte, met een moderne parachute als backup. Het ontwerp van Da Vinci functioneerde perfect.
Indonesiƫ
Exploitasi
In 1880 ontdekte de Nederlandse tabaksplanter Aeilko Zijlstra olie op Sumatra. Hij richtte in vervolgens de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot Exploitatie van Petroleumbronnen in Nederlandsch-IndiĆ« op. In 1907 ging deze maatschappij nauw samenwerken met een Brits bedrijf dat in olie Ć©n zeeschelpen handelde. Die hadden marketingtechnisch een Ćets betere bedrijfsnaam, en de rest is geschiedenis.
Armeniƫ
Griekse genocide
Wat veel mensen niet weten, is dat bij de Armeense genocide niet alleen 600.000 tot 1,5 miljoen Armenen omkwamen, maar ook honderdduizenden Grieken en Arameeƫrs (een Christelijk volk dat nu vooral in Syriƫ en Irak woont).
Denemarken
Sorry
We hebben geen leuke feitjes over de fysische geografie van Denemarken. Next.
Panama
Mooi uitzicht
Vanaf de hoogste berg van Panama, de VolcĆ”n BarĆŗ (3.474 meter) kun je op een heldere dag zowel de CaraĆÆbische Zee als de Grote Oceaan zien.
Somaliƫ
Ommetje
Somaliƫ mag het Ethiopisch hoogland dankbaar zijn voor twee rivieren. Eenmaal in Somaliƫ regent het zo weinig en is het zo warm, dat de rivieren alleen maar kleiner worden. De Shebelle redt het in het droge seizoen zelfs niet tot de monding, maar dat heeft het wel aan zichzelf te danken. De rivier stroomt recht op de kust bij Mogadishu af, maar buigt met nog 25 kilometer te gaan plots af naar het zuidwesten en stroomt nog 500 kilometer parallel aan de kustlijn.
Kiribati
Leven in de toekomst
Kiritimati, helemaal in het oosten van Kiribati, heeft de tijdzone +14. Gek genoeg liggen -11 en -12 ten westen daarvan. Dus kom je vanuit het oosten dit gebied in varen, dan ga je van -10 naar +14, dan weer naar -11 en zelfs -12. Dat is een flinke tijdreis. Kiribati is daarmee het eerste land dat het nieuwe jaar ingaat.
Ecuador
Verwarrend
Panamahoeden komen uit Ecuador. De meeste Peruaanse panfluitbands trouwens ook.
Grenada
Diaspora
Er wonen bijna drie keer zoveel Grenadianen buiten Grenada als op Grenada zelf.
Polen
Pauze van Italiaanse pausen
De Poolse paus Johannes Paulus II was de eerste niet-Italiaanse paus sinds 1523. Maar het Vaticaan heeft de kosmopolitische smaak te pakken: daarna volgden een Duitser, een Argentijn, en nu een Amerikaan.
New York City
The Big Apple
New York City dankt zijn belangrijkste bijnaam aan het paardenracen. In de jaren 1920 was die term synoniem voor āde grote klapperā, of āhet echte werkā, doelend op de New Yorkse racebanen. Later groeide The Big Apple uit tot bijnaam van de gehele stad.
Sao TomƩ en Principe
Grote Pico
De grote rechtopstaande berg die je op alle plaatjes ziet, is een "vulkanische plug". Dat is niets meer dan het gestolde magma in de kraterpijp, zeg maar het spuitgat van een vulkaan. De rest van de berg is geƫrodeerd en wat overblijft is een piemelvormige berg.
Zweden
Zolderkamerbedrijfje
De 17-jarige Ingvar Kamprad richtte in 1943 met wat geld dat hij van zijn vader kreeg voor zijn eindexamen het bedrijf IKEA op: afkorting van Ingvar Kamprad, Elmtaryd, Agunnaryd, de namen van zijn boerderij en zijn dorp. Dat dorp lag trouwens in de Zweedse regio Smaland, jonge ouders welbekend.
VK: Noord-Ierland
Inst Ć Gram
De Legnabrocky Trail was aangelegd als promenade over het moeras, maar dit levert zo'n mooi beeld op dat er tegenwoordig duizenden Instafluencers langskomen om te fotograferen en de zorgen over duurzaamheid nĆ³g groter zijn geworden.
Cyprus
Nooit de weg kwijt
Cyprus is samen met Kosovo het enige land dat de landsgrenzen afbeeldt op de vlag.
Tadzjikistan
Buchara, Samarkand en Kokand
Buchara, Samarkand en Kokand liggen in het huidige Oezbekistan, maar zijn van oorsprong Tadzjiekse steden en hebben ook nog steeds een voornamelijk Tadzjiekse bevolking.
Chili
Sanhattan
Het financiƫle district van Santiago heet natuurlijk Sanhattan. De hoogste toren van Zuid-Amerika, de Gran Torre Santiago, staat daar.
Dominica
De eerste der Dominicanen
Het Italiaanse-Amerikaanse stel Gary en Angelica di Silvestri, kochten het Dominicaanse staatsburgerschap en verkregen via laagdrempelige competities een IOC-kwalificatie. Zo kreeg Dominica twee langlaufers op de Olympische Spelen van Sochi. Ze werden het eerste echtpaar dat aan hetzelfde onderdeel deelnam, maar ook de oudste Olympiƫrs in hun discipline.
Jemen
UAS, UAS!
Geen lang leven beschoren, maar wel echt bestaan: van 1958 tot 1961 bestonden de Verenigde Arabische Staten. Een pan-Arabische joint venture van Egypte, Syriƫ en Noord-Jemen.
New York City
Hot Damn
De huidige absolute koning van het hotdog eten is Joey "Jaws" Chestnut. De beste man eet 76 Nathanās Famous Hot Dogs met broodje in 10 minuten. Of in 8 minuten 141 hardgekookte eieren. Of 126 taco's. Hmmā¦
Eilanden: Aruba
Omgekeerde cordon bleu
Keshi Yena is een van de bekendste gerechten van Aruba. Traditioneel wordt het gemaakt door een kaas uit te hollen, en de holte te vullen met sterk gekruid kippenvlees, rozijnen, olijven, ui en peper. Stomen in een bananenblad en klaar!
Liechtenstein
Liechten-nein
Liechtenstein heeft nog nooit deelgenomen aan het Eurovisiesongfestival, omdat ze geen televisiezender hebben die lid is van de Europese Radio-unie.
Barbados
Malibu
Bedank Barbados de volgende keer dat je een Malibu-cola drinkt, want het is daar in 1893 voor het eerst gemaakt.
Bahama's
Willemstad maar dan anders
De Bahamaās waren van Engeland, maar die kregen in de 17e eeuw een Nederlandse koning: Willem III. Als eerbetoon aan hem werd de hoofdstad van de Bahamaās gewijzigd van Charles Town naar Nassau. Oranje tintje!
Zuid-Korea
Kimleepark
Kim, Lee en Park zijn de meest voorkomende achternamen in Zuid-Korea. Bijna de helft van de 52 miljoen Zuid-Koreanen heet zo. Kim betekent metaal, ijzer of goud. Lee betekent pruimenboom. En Park betekent kalebas of meloen. Welja.
Liever alle feitjes op een rij?Ā Klik dan hier.
Vriend van de show š
Je kunt De Grote Podcastlas steunen als vriend van de show. Voor slechts 2,50 euro per maand of 27,50 per jaar kun je ons steunen om onze podcast te blijven maken.
Ons groepje vrienden van de show is inmiddels groter dan het inwonertal van Vaticaanstad!
Ons groepje vrienden van de show is inmiddels groter dan het inwonertal van Vaticaanstad!
Luister op š
Je vindt onze podcast terug op onderstaande platformen
