Feitje genereren..
FEIT:
Westelijke Sahara
Al-Revolución!
De politieke partij die strijdt voor een onafhankelijk Westelijk Sahara heet Polisario Front. Dat staat voor Frente Popular para la Liberación de Saguia el-Hamra y Rio de Oro. Zei iemand socialisme?
Groenland
Greenlanyon
De ijskap van Groenland is een tamelijk eentonige poolwoestijn. Maar onder de ijskap gaan bijzondere landschappen schuil. Men ontdekte er de Grand Canyon van Groenland. 750 kilometer lang, 10 kilometer breed en tot 800 meter diep . Het is de grootste kloof op aarde die tot nu toe is ontdekt.
Londen
The Empire Stadium
Het oude Wembley, misschien wel het beroemdste stadion, werd gebouwd in 1923 ter ere van de Wereldtentoonstelling die een eerbetoon was aan het machtige Britse Rijk met alle koloniën. Hij werd gebouwd op de plek waar daarvoor de Watkins Tower stond, Londens eigen versie van de Eiffeltoren. Die werd gebouwd om iets hoger te zijn dan de Parijse Eiffeltoren.
Letland
Spijkerbroeken
Spijkerbroeken zijn uitgevonden door de Let Jākobs Jufess. Hij emigreerde naar de Verenigde Staten, waar hij de eerste was die klinknagels gebruikte om naden van spijkerstof te verstevigen.
Iran
Duivenmest
Iran staat vol met duiventorens: hoge gebouwen, met duizenden holletjes voor duiven, als een soort bijenkorf. Niet om ze te domesticeren als postduiven, maar om hun poep te verzamelen. Dat werd namelijk gebruikt als meststof voor de teelt van meloenen en komkommers.
Bahrein
Nothing to see here
Google Earth is in Bahrein een tijdje in de ban gedaan, om te voorkomen dat bewoners de enorme hoeveelheid vastgoed van de regerende familie Al-Khalifa in beeld kon brengen.
Zuid-Korea
Hendrik Hamel
Het westen kent Zuid-Korea pas echt sinds de verhalen van de Zeevaarder uit Gorinchem, Hendrik Hamel. Er is zelfs een museum naar hem in de stad te vinden. Overigens kennen ook veel mensen in Zuid-Korea zijn naam.
Mozambique
oaiue
Jahoor! De enige landsnaam ter wereld waarin alle klinkers precies één keer voorkomen.
Guatemala
Quetzal
De quetzal is de nationale vogel van Guatemala. In de paartijd groeien de staartveren van de mannetjes uit tot lange, sierlijke slierten. De vogel siert de vlag én is naamgever van de munteenheid.
Mozambique
Mussa Bin Bique
Er waren al sinds de 10e eeuw moslimhandelaren. Een van hen heette Mussa Bin Bique en hij was de sultan van het eiland dat nu nog Mozambique heet. Het vasteland is daar vervolgens ook naar vernoemd.
Myanmar
Demografisch zwaartepunt
De kleinst mogelijke cirkel op de kaart waarbinnen 50% van de wereldbevolking woont, heeft een straal van 3300km. Het middelpunt daarvan is een dorpje in Noord-Myanmar. Myanmar is ook het land waarvan alle buurlanden bij elkaar opgeteld de meeste inwoners hebben.
Niger
De boom
De eenzaamste boom ter wereld stond in Niger, midden in de woestijn. Deze acacia stond 400 kilometer van de dichtstbijzijnde andere boom en kon overleven dankzij een waterbron precies onder de boom. Maar in 1973 werd hij geramd door een dronken Libische vrachtwagenchauffeur. Object fixation?
Cuba
Latijns Las Vegas
Vóór de communistische revolutie was Cuba een populaire vakantiebestemming voor losbandige Amerikanen. Je kon er gokken, hoerenlopen en drinken, dus zeker tijdens de drooglegging in de Verenigde Staten was Havana een soort Latijns Las Vegas.
Mexico
Antifa
Mexico manifesteerde zich in de jaren '30 als anti-fascistisch. Mexico was namelijk het enige land dat protesteerde tegen de Anschluss van Oostenrijk bij Duitsland. Daarom ligt er in Wenen een Mexikoplatz. En tegelijkertijd is er een Mexico Square in Addis Abeba, omdat Mexico een van de slechts vijf landen was die weigerden de Italiaanse annexatie van Ethiopië te erkennen.
Democratische Republiek Congo
Wereldtentoonstelling
Een klein maar weerzinwekkend stukje van de koloniale geschiedenis van Congo: in 1897 werden er voor de wereldtentoonstelling in Brussel zo'n 300 Congolezen tentoongesteld in nagebouwde dorpen. De hutten waren niet aangepast op het Belgische klimaat en 7 Congolezen stierven door de vrieskou.
Iran
Wispelturig
Iran en haar voorlopers hebben 30 keer van hoofdstad gewisseld. Een wereldrecord.
Cuba
Kennedy
John F. Kennedy had het aan de stok met Fidel Castro, en liet de import van alle Cubaanse goederen verbieden. Een paar minuten daarvoor bestelde hij voor zichzelf nog wel even 1000 Cubaanse sigaren, de liefhebber.
Zeeland
'Zeeuwse' mosselen
Zeeuwse mosselen zijn immens populair. Alleen komen tegenwoordig de meeste Zeeuwse mosselen niet meer helemaal uit Zeeland. Ze worden eerst gekweekt in de Waddenzee of zelfs in het buitenland en daarna nog heel even ondergedompeld in de Oosterschelde.
Panama
Panamericana
Tot slechts 3 miljoen jaar geleden lag op de plek van Panama nog een zeestraat die Noord- en Zuid-Amerika van elkaar scheidde. Toen kwam het land omhoog en ontstond de landbrug die Panama is. Noord- en Zuid-Amerika raakten aan elkaar verbonden en de Grote en Atlantische oceaan van elkaar gescheiden. Je kunt zelf bedenken wat voor een gamechanger dit was voor bijvoorbeeld de biodiversiteit en de zeestromen.
Maleisië
Buitengesloten
In Maleisië wonen veel Chinezen, maar in Singapore verhoudingsgewijs nog veel meer. Dat was precies de reden waarom Singapore aanvankelijk niet welkom was toen de andere Maleise staten zich verenigden. Toen In Singapore een socialistische revolutie dreigde, was het voor Maleisië kiezen tussen twee kwaden: een socialistische buur of een Chinese meerderheid. Ze kozen voor het laatste, maar het huwelijk was van korte duur. Na 2 jaar vol etnische spanningen werd Singapore weer overboord gegooid.
Indonesië
Revolusi!
Indonesië was het eerste land dat na de Tweede Wereldoorlog een succesvolle onafhankelijkheidsstrijd voerde tegen een Europese koloniale macht. Soekarno werd de eerste president. Na vier jaar bloedige strijd met Nederland werd het land in 1949 onafhankelijk.
Panama
Panamabrug
Het mooie aan het Panamakanaal? Het tilt de schepen als het ware over een bergrug heen, via allemaal meren en sluizen. Heel ingenieus, en heel wat anders dan het Suezkanaal waar je gewoon lekker rechtdoor kunt varen.
Noorwegen
Respekt for Grandiosa
Noren zijn dol op pizza. Nergens ter wereld wordt per hoofd van de bevolking meer pizza gegeten dan in Noorwegen. Vooral de diepvriespizza's van Grandiosa zijn populair en hebben een soort cultstatus verworven. De marketingafdeling van hun nationale guilty pleasure doet goede zaken, reclamejingles scoorden meerdere nummer 1-hits. Zoek maar eens op 'Respekt for Grandiosa'.
Noord-Macedonië
Yanaki Manaki. Ja, echt.
De broers Yanaki en Milton Manaki worden gezien als de Balkanversie van de gebroeders Lumière. Ze maakten begin twintigste eeuw de allereerste film van het hele schiereiland én documentaires over de opstand tegen de Ottomanen en de Eerste Wereldoorlog. Oorspronkelijk Griekse Macedoniërs, maar inmiddels zonder veel discussie toegeëigend door Noord-Macedonië.
Ghana
Check je navigatie
Wil je naar het oude Koninkrijk Ghana reizen? Boek dan geen ticket naar Accra. Het oude koninkrijk lag tussen het jaar 300 en 1200 in het gebied waar nu Mali en Mauritanië liggen.
Belize
CARICOM
Belize is economisch sterk gericht op de Caraïben. Het is dan ook het enige Centraal-Amerikaanse land dat lid is van CARICOM, zeg maar de EU van de Caraïben.
Beijing
'Verboden' Stad
De Verboden Stad had de keizer echt niet voor zichzelf, want zijn hofhouding woonde er ook. In totaal woonden er een paar duizend mensen.
Libië
Oliesocialisme
Moammar al-Qadhafi nationaliseerde de olie-industrie en verdeelde de rijkdom eerlijker onder de bevolking. En omdat er heel veel olie was, en bij Qadhafi's aantreden maar ongeveer 2 miljoen Libiërs, steeg de welvaart gigantisch. De koopkracht was in Libië jarenlang groter dan in Europa en Noord-Amerika en het land was veruit het rijkste land van Afrika. Dat zou het blijven tot het einde van Qadhafi's bewind.
Canada
Hoe lang nog scheids?
Lacrosse is de nationale zomersport van Canada en werd al gespeeld door de inheemse bevolking. Velden waren toen kilometers lang en wedstrijden duurden dagen. Ze dienden om jonge mannen te vormen als krijger en het ging er bloederig aan toe. Tegenwoordig is de sport minder dodelijk, maar nog wel spijkerhard.
Jordanië
Kindsterretje
De half-Jordaanse, half-Amerikaanse Emanne Beasha won op 8-jarige leeftijd Arabs got talent. Ze zingt opera. In het Italiaans.
Guatemala
Protestantisme
Het protestantisme is bezig aan een enorme opmars in het traditioneel katholieke Guatemala. Het wedijvert met Honduras om de status van land met het grootste aandeel protestanten in Latijns Amerika.
Zambia
That time of the month
Moederdag vindt in Zambia elke maand plaats. Als vrouw kun je één dag per maand, zonder opgaaf van reden, een dag wegblijven van werk vanwege de ongemakken van je menstruatie. Ook als je geen moeder bent.
Sao Tomé en Principe
Hoe een klein land groot kan zijn
Het mag dan na de Seychellen het kleinste land van Afrika zijn, in de 16e eeuw was het de grootste suikerexporteur van Afrika. In het begin van de 20e eeuw was het zelfs de grootste cacaoproducent ter wereld!
Berlijn
Prima akoestiek
Adolf Hitler en Albert Speer droomden graag over hun Welthauptstadt Germania, waarvoor half Berlijn moest wijken. Er waren zelfs plannen voor een Große Halle des Volkes, waar 180.000 mensen in zouden moeten passen. De koepel zou twee keer zo groot moeten worden als die van de Sint Pieter.
Panama
Zwemmen is goedkoper
Het kost een schip gemiddeld 135.000 euro om door het Panamakanaal te varen. De goedkoopste doortocht was in 1928 voor Richard Halliburton, maar die deed het dan ook zwemmend. Moest -ie toch nog even 36 cent betalen.
Cambodja
De Zuidoost-Aziatische Aya Sofia?
Angkor Wat, het grootste religieuze monument ter wereld, is ooit gebouwd als hindoeïstisch complex. In de eeuwen daarna is het omgevormd tot boeddhistische gebedsplaats, wat het nog steeds is.
Maleisië
Malauwsië
Maleisië ligt zo goed als op de evenaar. Het is er dus het hele jaar warm. Toch is de hoogst gemeten temperatuur ooit er 40,1 graden. Dat is kouder dan ons hitterecord van 40,7 graden in 2019.
Sri Lanka
Pali-canon
Sri Lanka is de plek waar de toespraken van de Boeddha voor het eerst zijn opgeschreven en gebundeld. 500 monniken waren hier 3 jaar bezig. Het resultaat is de Pali-canon: een kast vol boeken die als bijbel van het Boeddhisme wordt beschouwd.
Turkmenistan
Pyonggabat
Turkmenistan staat bekend als ‘het andere Noord-Korea’. Gesloten, autoritair, onvrij. Ook hier is het verplicht om als toerist onder begeleiding van een gids te reizen.
Londen
Livingstone, Johnson, Khan
Dit zijn alle burgemeesters die Londen ooit heeft gehad. Want de positie van burgemeester bestaat pas sinds 2000. Daarvoor was het bestuur in handen van een soort gemeenteraad. De piepkleine City of London is weer eens de uitzondering: die hebben al bijna 1000 jaar eigen burgemeesters.
Belize
Wow, you're going to Belize
In de hitserie Breaking Bad wordt "Going to Belize" gebruikt als synoniem om iemand te laten ombrengen. Als in, "you can always send him to Belize".
Ghana
Onschuldig handelspostje
Het kasteel van Elmina is het oudste Europese gebouw in sub-Sahara-Afrika dat nog bestaat. Het transformeerde van goudhandelpost tot het centrum van de transatlantische slavenhandel.
Bahrein
Twee zeeën, nul rivieren
Bahrein betekent letterlijk ‘twee zeeën’ in het Arabisch. Ander water is er ook niet: het land heeft geen permanente rivieren, geen meren en geen druppel zoet water uit natuurlijke bronnen. Samen met Koeweit staat het wereldwijd op de gedeelde laatste plaats qua zoetwatervoorraad: exact nul.
Gelderland
Nederlandse Big Five
De provincie waar je de meeste dieren uit de Nederlandse Big Five kunt zien is Gelderland. Het gaat om het edelhert, de ree, het wilde zwijn en de bever. Alleen voor de laatste, de zeehond, moet je even rijden.
Letland
Lets naams
Poolse achternamen eindigen steevast op -ski, Russische op -ov. In Letland eindigen de meeste achternamen op -s. Het grappige: voornamen doen dat ook. Voorbeelden zijn voetballer Roberts Uldrikis en schaatser Haralds Silovs. Zie je dus voor- en achternaam eindigend op een -s? Dan kijk je waarschijnlijk naar een Let.
Senegal
Monument voor de Afrikaanse wedergeboorte
Op een heuvel in Dakar prijkt het 50 meter hoge bronzen monument voor de Afrikaanse wedergeboorte. Het werd gebouwd door Noord-Koreaanse arbeiders ter ere van 50 jaar onafhankelijkheid. Het beeld is niet onomstreden, want het kostte veel geld en toenmalig president Wade ziet het als zijn intellectueel eigendom en eist 35% van de entreegelden.
Hongkong
Uitgehard kwijl
Hongkongers gaan heel lekker op vogelnestsoep. Gierzwaluwen maken vogelnestjes van speeksel en mensen eten het op. Kost je 30-100 dollar voor een bouillonnetje vogelspuug. Veel plezier.
Nauru
Mind your step
Nauru is 7 km² kleiner dan Schiphol. Het is een volledig stedelijk gebied en hoort bij het selecte clubje van vijf landen waar 100% van de bevolking in de stad woont, samen met Monaco, Vaticaanstad, Singapore en Koeweit.
Nicaragua
Zwarte heuvel
De Cerro Negro ontstond in 1850 en is daarmee de jongste vulkaan van Centraal-Amerika. Het magma in deze vulkaan is tamelijk basaltisch, en daardoor donker van kleur. De flanken van de vulkaan kleuren dus zwart, vandaar de naam, en lenen zich uitstekend om vanaf te sandboarden.
Kameroen
Garnalenrivier
Camarões, ofwel garnalenrivier. Zo noemden de Portugezen Kameroen toen ze het 'ontdekten'.
Paraguay
Guaraniwoorden
Nooit gehoord van de taal Guaraní? Dat kan, maar ze hebben wel aardig wat woorden toegevoegd aan het Nederlands. Wat dacht je van de tapir? En via het Spaans en Portugees hebben we ook ananas, jaguar, tapioca en toekan aan ze te danken.
Libanon
Tyrisch purper
De stad Tyrus is bekend van de kleur purper. Hier specialiseerde men zich in het winnen van purperen verfstof uit klieren van zeeslakken. Niet zo’n diervriendelijk proces, want er zijn ongeveer 10.000 slakken nodig voor 1 gram verfstof. Het was ook een vrij smerige business, want die klieren werden uit de slakken gerukt en met zout en urine gekookt in een grote ketel, naast de grote hoop met slakkenkadavers. De vreselijke stank die hierbij vrijkwam hebben veel geschiedschrijvers vermeld. Maar het was de moeite meer dan waard, want purperen kledij had een enorme status in de oudheid, dus bracht veel geld op.
Armenië
Goed plannen
De grenzen tussen Armenië en Azerbaijan zijn gesloten. De grenzen tussen Armenië en Turkije zijn gesloten. Dat betekent dat je vanuit Armenië over land alleen naar Iran of Georgië kan. Maar via Georgië naar Rusland kan ook niet, want ook die grens is gesloten.
Turkije
Erdoğafgezet
In 1998 las Erdoğan als burgemeester van Istanboel een gedicht voor van Ziya Gökalp, een van de grondleggers van het seculiere Turkije. Maar de tekst was verdraaid tot een soort religieus gedicht, met teksten als: 'Minaretten zijn onze bajonetten, koepels onze helmen, moskeeën onze kazernes en gelovigen onze soldaten.' Een groot schandaal in Turkije, waar kerk en staat strikt gescheiden zijn. Erdoğan werd afgezet als burgemeester van Istanboel en veroordeeld tot een gevangenisstraf van 10 maanden.
Chili
Sanhattan
Het financiële district van Santiago heet natuurlijk Sanhattan. De hoogste toren van Zuid-Amerika, de Gran Torre Santiago, staat daar.
Zuid-Afrika
Nederlands uit 1700
Hier wat mooie Afrikaanse woorden. Amperbroekkie: String. Verkleurmannetjie: Kameleon. Hysbak: Lift. Muurprop: Stopcontact. Yuppiegriep: Burn-out. Holrol: WC-rol. Brandbeksous: Pittige saus. Stokkielekker: Lolly.
Colombia
El Dorado
El Dorado was de naam van de mythische goudstad die een heuse goudkoorts teweeg bracht. Iedereen ging er zoeken, zelfs Alexander von Humboldt. Het is alleen nooit gevonden. El Dorado is later wel verworden tot een metafoor voor welvaart (in aantocht).
VK: Wales
Entire Coast Path
The Wales Coast Path werd rond 2010 aangelegd en gaat langs de kustlijn van Wales. Het is ook het eerste wandelpad dat de gehele kustlijn van een land volgt. Gemiste kans voor een heel lijstje landen dat jij nu in je hoofd af gaat.
New York City
I scream for icecream
Het meestvoorkomende voedsel dat door de 5.100 foodtrucks wordt verkocht zijn niet hotdogs, maar ijsjes.
Argentinië
Steakhouses genoeg
De Argentijnen houden van vlees. De gemiddelde Argentijn at in 2021 meer dan 115 kilo vlees in een jaar. In vergelijking, in Nederland en België eten we jaarlijks per persoon zo'n 65 kilo vlees. Toch is 12% van de Argentijnen vegetariër.
VK: Noord-Ierland
Game Ó Thrones
Een van de populairste toeristenattracties is een verbindingsweg met mooie bomen, Dark Hedges. Eigenlijk vooral omdat dit de Kingsroad was in Game of Thrones.
Libië
Libiësitas
Ongeveer 64% van de volwassenen heeft overgewicht of obesitas – het hoogste percentage van heel Afrika.
Turkmenistan
Het boekje
Niyazov vond zichzelf zo’n wijs man dat hij een boekje uitgaf, zoals het Rode Boekje van Mao Zedong. Zijn ‘Ruhmana’, het boekje, staat ook als mechanische megaversie in Ashgabat. Elke avond gaat het open en slingert het wijsheden de ether in.
Taiwan
Religion’s Greatest Hits
Een van de traditionele religies op Taiwan is het Yiguandao. Het is een samenraapsel van de beste onderdelen van het confucianisme, taoïsme en boeddhisme, aangevuld met elementen uit het christendom en de islam.
Bosnië-Herzegovina
Herinnering
In Sarajevo wordt de herinnering aan de burgeroorlog in leven gehouden. Schade die mortieren hebben aangericht aan het straatwerk is opgevuld met rode hars: deze herdenkingsplekken worden de 'rozen van Sarajevo' genoemd. Ook is er een bunkerhostel, waar je kunt overnachten zoals burgers van Sarajevo dat deden tijdens de oorlog. De tunnel onder het vliegveld, die het omsingelde Sarajevo verbond met het vrije Bosnië, is nu een museum.
Ghana
Absurd
Ferdie Adoboe (niet te verwarren met de minder geslaagde Ghanees Freddy Ady) is houder van twee absurde wereldrecords. De eerste op de 100 meter achteruitrennen, in een verbluffende tijd van 13,6 seconden. En de tweede op het onderdeel snelhooghouden, waarbij hij in een halve minuut een voetbal 144 hooghoudt.
Burkina Faso
Poulette Bicyclette
Ze zijn hier gek op kip en heel trots op hun kipstijl. Die noemen ze "Poulette Biciclette", oftewel fietskip. Want de kippen rennen hoe mensen fietsen, maar het slaat ook op dat je het met de fiets kunt halen, zo "vers" is de kip. Deze kippen hebben een behoorlijk vrij leven en worden dan ook relatief oud.
VK: Engeland
Engländer
Aan het begin van de jaartelling woonden er Britten in Engeland: een Keltisch volk. In de vroege middeleeuwen zijn ze door de Angelsaksen verjaagd: een Germaans volk. Eigenlijk kun je de huidige bevolking van Engeland dus beter Duits noemen dan Brits.
Beijing
Nanjingeend
Pekingeend zou eigenlijk Nanjingeend moeten heten. Want het was een keizerlijke maaltijd en de vroegere hoofdstad was Nanjing. Toen de Ming-dynastie de hoofdstad verplaatste, namen ze de eend mee en daarna werd het in de hele wereld bekend als Pekingeend.
Zeeland
Net te laat
Al voor de Tweede Wereldoorlog werd er gewerkt aan plannen om de kustlijn van Zeeland te verkorten en beter te schermen. Het plan werd eind januari 1953 gepresenteerd, een paar dagen voordat het noodlot toesloeg en honderden Zeeuwen omkwamen. Daarna was de politieke wil om het plan uit te voeren wel snel gevonden en werden de Deltawerken gebouwd.
Puerto Rico
Caribisch Soesterberg
Het eiland Vieques was tot 2003 eigenlijk één grote Amerikaanse marinebasis. Het leidde tot veel ecologische schade, maar door het feit dat een groot deel van het eiland zo lang afgeschermd was voor de buitenwereld kon de natuur wel zijn gang gaan. Het is nu een bijzonder natuurgebied vol met restanten van kades, bunkers en landingsbanen, die steeds meer overwoekerd raken. Het is een beetje de Caribische versie van park Vliegbasis Soesterberg.
Mongolië
Ulaanbrrrraatar
Ulaanbaatar is 's werelds koudste hoofdstad, met een gemiddelde jaartemperatuur van -0,4 graad. Die gemiddelde dagtemperatuur verschilt 's zomers en 's winters wel 40 graden.
Lesotho
Basothokleden
Basothokleden worden in Lesotho gedragen als een soort poncho, over de schouders. Er zijn verschillende soorten kleden voor verschillende gelegenheden en levensfases.
Moskou
Groot Decor
Het Bolsjojtheater was de Sovjets veel waard. In de Tweede Wereldoorlog hebben ze het gebouw vermomd als normaal gebouw. Andersom werd ook een ander gebouw vermomd tot Bolsjojtheater. Je zal er maar wonen!
Democratische Republiek Congo
La Sape
La Sape (Société des Ambianceurs et des Personnes Élégantes) is een subcultuur uit Congo, waarbij een elegante kledingstijl centraal staat. Sapeurs en sapeuses dragen meestal kleurrijke maatpakken en zijn het Congolese equivalent van een dandy. Straatarme inwoners in sloppenwijken van Kinshasa gaan dus vaak beter gekleed dan de flaneurs in de P.C. Hooftstraat.
Oeganda
Een hoop ganda's
De soort Randstad van Oeganda is het oude koninkrijk Boeganda. Mensen heten Baganda en de bevolking spreekt Luganda. Komt de landsnaam toch weer niet helemaal uit de lucht vallen.
Zuid-Korea
Kimleepark
Kim, Lee en Park zijn de meest voorkomende achternamen in Zuid-Korea. Bijna de helft van de 52 miljoen Zuid-Koreanen heet zo. Kim betekent metaal, ijzer of goud. Lee betekent pruimenboom. En Park betekent kalebas of meloen. Welja.
Groenland
Turbogletsjer
Gletsjers stromen over het algemeen heel langzaam. Maar de gletsjer bij het ijsfjord van Ilulissat beweegt tot wel 40 meter per dag. Ieder jaar verdwijnt hierdoor 35 km3 ijs in zee, verdeeld over duizenden ijsbergen.
Barbados
Washingtonnetje ging uit varen
Barbados is de enige plek buiten de Verenigde Staten waar George Washington ooit is geweest
Jemen
Het noorden kwijt
Jemen is een samensmelting van Noord-Jemen en Zuid-Jemen. In feite liggen die vooral horizontaal naast elkaar: West-Jemen en Oost-Jemen was een veel betere benaming geweest.
Verenigde Arabische Emiraten
Louvre Abu Dhabi
Het Louvre heeft een dependance in Abu Dhabi. Het is het grootste museum in de Arabische wereld en heeft een enorm koepeldak met kleine openingen waar zonnestralen doorheen kunnen schijnen. Binnen lijkt het hierdoor alsof je in een oase onder een dadelboom zit die het zonlicht filtert met zijn bladeren.
Cyprus
Zeegrotten
Bij Capo Greko vind je spectaculaire zeegrotten. Die ontstaan op een andere manier dan druipsteengrotten. Het zeewater golft hier tegen de kliffen aan, waardoor erosie optreedt en diepe holtes ontstaan.
Zuid-Korea
Squid Game
De Netflix-serie Squid Game zorgde voor een enorme toename aan interesse voor de Koreaanse taal. Op Duolingo werd Koreaans plotsklaps de snelstgroeiende taal op het platform.
Turkmenistan
Spookstabat
Bezoekers zijn het erover eens: wie Ashgabat aandoet, is altijd overal alleen. Er is niemand op straat, er zijn geen restaurants, geen markten en geen winkels. Maar dat gaat alleen over de nieuwe stad. In de oude stad, iets verderop, komt nooit een toerist en daar wonen bijna een miljoen inwoners.
Thailand
Watte?
Thailand telt meer dan 44.195 boeddhistische tempels (wat). Alleen al in Bangkok zijn er meer dan 400 wat.
Eilanden: Curaçao
Major Player in Baseball
Curaçao levert, per hoofd van de bevolking, meer spelers aan de Amerikaanse Major League Baseball dan welk land ook.
Papoea-Nieuw-Guinea
Dat is dan twee meter schelpketting alstublieft
Voor 1933 werd er in Papoea-Nieuw-Guinea vooral betaald met schelpen in plaats van met geld. Sommige groepen gebruiken nog steeds schelpen als betaalmiddel. Je moet je trouwens niet voorstellen dat mensen daar rondlopen met portemonnees gevuld met allerlei schelpen van verschillende waarde. Ze maken lange kettingen van de schelpen, door er gaatjes in te boren en ze aan elkaar te rijgen. Een pak rijst kost bijvoorbeeld anderhalve armlengte schelpenketting.
Iran
Hossein Sadjadi Qaemmaqami Farahani
In 1954 werd Hossein Sadjadi Qaemmaqami Farahani geboren. Hij in de roerige jaren ’70 actief voor een linkse politieke partij en joeg eerst de sjah, en later de ayatollahs tegen zich in het harnas. Twee van zijn vrienden en partijgenoten werden door de overheid geëxecuteerd. Hun namen? Kader en Abdolah. En dus schreef hij in 1980 onder dat pseudoniem zijn eerste verhalenbundel. De rest is geschiedenis.
Niet met Kazachstangen
Na het uiteenvallen van de Sovjetunie, erfden de Kazachen ongeveer het hele nucleaire arsenaal van de Sovjets omdat de proeven allemaal op hun grond werden gedaan. Daardoor was het gloednieuwe land in één klap de 4e nucleaire macht ter wereld.
Moskou
Groot sportland
De Sovjet-Unie haalde op hun eigen Zomerspelen in Moskou van 1980 maar liefst 80 keer goud (in totaal 195 medailles). Behalve de VS in 1904 is dat de beste prestatie ooit. Maar ja, de halve wereld boycotte de Spelen. Maar vergis je niet; bij elke Spelen waar de Sovjet-Unie aan meedeed werden ze eerste of tweede.
Ghana
Nog meer bijzonder meer
Het Bosomtwemeer is het enige natuurlijke meer van heel Ghana. Of ja, natuurlijk. Het is een meer gevormd door een meteorietinslagkrater die meer dan een miljoen jaar geleden is gevormd. Dat maakt het een van de twintig zogeheten langlevende meren, die meer dan een miljoen jaar geleden zijn gevormd. Er zit dus al een miljoen jaar, onafgebroken, water in dat meer.
Turkmenistan
Karakumkanaal
Met 1400 kilometer is dit het langste irrigatiekanaal ter wereld. Het maakt katoenteelt mogelijke in de Karakum (de droge binnenlanden van Turkmenistan). Vroeger heette het trouwens het Leninkanaal en later het Turkmenbaşikanaal.
Cyprus
Sneaky bastards
Het Verenigd Koninkrijk regelde bij de Cypriotische onafhankelijkheid nog wel even twee stukken land voor zichzelf: Akrotiri en Dhekelia, waar ze twee mooie militaire basissen hebben neergezet. Vlakbij het Suezkanaal.
Italië
Lekker op de trekker
Ferrucio Lamborghini bouwde oorspronkelijk tractors. De zaken gingen goed en hij kocht een Ferrari. Die moest echter in één jaar vier keer terug naar de fabriek vanwege problemen met de koppeling. Hij sprak Enzo Ferrari erop aan en die beet hem toe: "het probleem is niet de koppeling, het probleem is dat jij niet weet hoe je in een Ferrari moet rijden". En je weet zelf wat Lamborghini daarna is gaan doen.
Panama
Flags of convenience
Panama heeft de grootste handelsvloot ter wereld. Er varen meer schepen onder de Panamese vlag dan onder de Amerikaanse en Chinese vlag samen. Panama maakt het je niet zo moeilijk qua regelgeving.
Griekenland
Dieppelandse Zee
Waar de Afrikaanse plaat onder de Egeïsche-Anatolische plaat duikt, heb je de diepste trog van de Middellandse Zee: De Helleense Trog. Maar liefst 5.267 meter diep. Hier vind je bijvoorbeeld potvissen.
Sao Tomé en Principe
Grote Pico
De grote rechtopstaande berg die je op alle plaatjes ziet, is een "vulkanische plug". Dat is niets meer dan het gestolde magma in de kraterpijp, zeg maar het spuitgat van een vulkaan. De rest van de berg is geërodeerd en wat overblijft is een piemelvormige berg.
Mali
Golddiggers
Goud is goed voor 94% van de opbrengsten uit de export. Niet verwonderlijk dus dat Zwitserland en de Verenigde Arabische Emiraten samen 90% van de Malinese exportopbrengsten ophoesten.
Zweden
Zolderkamerbedrijfje
De 17-jarige Ingvar Kamprad richtte in 1943 met wat geld dat hij van zijn vader kreeg voor zijn eindexamen het bedrijf IKEA op: afkorting van Ingvar Kamprad, Elmtaryd, Agunnaryd, de namen van zijn boerderij en zijn dorp. Dat dorp lag trouwens in de Zweedse regio Smaland, jonge ouders welbekend.
Jordanië
Johann Ludwig Burckhardt
Johann Ludwig Burckhardt was een Zwitserse geoloog, die begin 19e eeuw belast werd met de taak om de oorsprong van de Niger te vinden. Wel handig als je dan eerst Arabisch spreekt, dus hij ging in Syrië op taalles. In een proefexpeditite herontdekte hij pardoes de stad Petra, nu een van de zeven nieuwe wereldwonderen.
Liever alle feitjes op een rij? Klik dan hier.
Vriend van de show 🎙
Je kunt De Grote Podcastlas steunen als vriend van de show. Voor slechts 2,50 euro per maand of 27,50 per jaar kun je ons steunen om onze podcast te blijven maken.
Ons groepje vrienden van de show is inmiddels groter dan het inwonertal van Vaticaanstad!
Ons groepje vrienden van de show is inmiddels groter dan het inwonertal van Vaticaanstad!
Luister op 👂
Je vindt onze podcast terug op onderstaande platformen
