Kroegfeitjes

Alle kroegfeitjes op een rij 👀

Bekijk alle kroegfeitjes

Kleine federatie

St. Kitts & Nevis is het kleinste land van het westelijk halfrond. En toch is het een federatie, gevormd door beide eilanden.

Saint Kitts & Nevis

Olympische malaise

Bosnië-Herzegovina is één van de vier Europese landen die nog nooit een Olympische medaille wonnen. Ze delen de twijfelachtige eer met de kleinere landen Albanië, Andorra en Monaco. Nou doet Bosnië-Herzegovina pas sinds 1992 als zelfstandig land mee, maar toch.

Bosnië-Herzegovina

No era penal

Mexico is een groot voetballand. Toch? Nou, de mannen wonnen slechts één keer een wedstrijd in de knock-outfase van het WK: in 1986, in eigen huis. Tussen 1994 en 2018 sneuvelden ze 7 keer achter elkaar in de achtste finale. De editie van 2014 etterde nog lang na.

Mexico

Veenlijken

In veengebieden staat de grondwaterspiegel zo hoog, dat organisch materiaal niet kan rotten. Zo ontstaan dikke veenlagen, maar kom je er ook wel eens een behoorlijk intact lijk tegen. In Drenthe zijn veenlijken gevonden van duizenden jaren oud.

Drenthe

Zwarte heuvel

De Cerro Negro ontstond in 1850 en is daarmee de jongste vulkaan van Centraal-Amerika. Het magma in deze vulkaan is tamelijk basaltisch, en daardoor donker van kleur. De flanken van de vulkaan kleuren dus zwart, vandaar de naam, en lenen zich uitstekend om vanaf te sandboarden.

Nicaragua

Derussificatie

Kazachstan probeert zich steeds meer te ontdoen van Russische invloeden. Het Kazachs verdringt het Russisch langzaamaan als belangrijkste taal en wordt vanaf 2025 bovendien niet meer in het cyrillische, maar in het Latijnse alfabet geschreven.

Kazachstan

Buchara, Samarkand en Kokand

Buchara, Samarkand en Kokand liggen in het huidige Oezbekistan, maar zijn van oorsprong Tadzjiekse steden en hebben ook nog steeds een voornamelijk Tadzjiekse bevolking.

Tadzjikistan

Argentum?

Argentinië betekent letterlijk zilver. Maar de veel kleinere landen Chili, Bolivia en Peru hadden veel meer recht gehad op die naam, want die produceren veel meer zilver.

Argentinië

Tadzsjiek

Wil je de sier maken in Tadzjikistan? Draag dan een unibrow. Heb je er geen? Teken 'm dan gewoon zelf, doen zij ook.

Tadzjikistan

I habite im Letzebüerg

Luxemburg is zo meertalig dat je vier talen vloeiend spreekt als je van school komt. Frans, Duits, Engels en Luxemburgs. Luxemburgs is van die vier nog de minst gesproken taal.

Luxemburg

IKEA-effect

De drive voor de laagste prijs heeft een interessant neveneffect. Ze zadelen de klant met een hoop werk op, omdat die zelf de dozen bij elkaar moet zoeken en het meubel in elkaar moet zetten. Maar de moeite die de klant erin steekt blijkt er juist voor te zorgen dat ze het meubel meer waarderen. Dit wordt het IKEA-effect genoemd: mensen hebben de neiging om dingen die ze (gedeeltelijk) zelf gemaakt hebben meer te waarderen dan dingen die door anderen zijn gemaakt. Een absolute succesformule was geboren.

Zweden

Fluctuerende markten

Afghanistan staat bekend om de productie van opium. In 2021 was het land nog goed voor 90% van de wereldwijde opiumteelt. Toen kwamen de Taliban - rijk geworden door de opiumsmokkel - en die maakten korte metten met deze markt. In het eerste jaar na de machtsovername daalde de productie met 95%.

Afghanistan

Het zou een slechte film zijn

De Zuid-Koreaanse actrice Choi Eun-hee en haar man, de regisseur Shing Sang-ok werden in 1978 ontvoerd door officials van Kim Il-sung. Ze werden opgesloten en na drie jaar cel moesten ze verplicht films gaan maken voor Noord-Korea, om in te zenden op de internationale filmfestivals waar Kim Il-sung zo graag erkenning wilde krijgen. Ze wisten te ontsnappen in Wenen en vluchtten naar de Amerikaanse ambassade.

Noord-Korea

Talco

Talco is de grootste aluminiumfabriek van Centraal Azië en wordt persoonlijk geleid door president Emomalii Rachmon zelf. De winst vloeit via een brievenbusfirma op de maagdeneilanden terug naar diezelfde president.

Tadzjikistan

The great one

Wayne Gretzky geldt in de hele wereld onbetwist als de beste ijshockeyer aller tijden. Hij is de enige ooit die in één seizoen meer dan 200 goals en assists noteerde. En hij flikte dat vier keer.

Canada

Niet ons probleem

Als de ijskap in Groenland smelt, stijgt de zeespiegel met gemiddeld zeven meter. In Groenland hebben ze daar geen last van. Paradoxaal genoeg daalt de zeespiegel daar juist. Enerzijds omdat de aardkorst terugveert als de zware ijskap verdwenen is, en anderzijds omdat de afgenomen massa van Groenland minder aantrekkingskracht uitoefent op het zeewater.

Groenland

Nieuwe wereld

We noemen Europa vaak de oude wereld. Maar wist je dat de homo sapiens pas 40.000 jaar geleden in Europa neerstreek? In Afrika, Azië en zelfs Oceanië woonden de homo sapiens toen al een tijdje. Alleen in de Amerika's kwam de homo sapiens later aan dan in Europa.

Europa

Hasj in Christiania

De Deense overheid vond dat er in vrijstaat Christiania, de zelfverklaarde onafhankelijke anarchistische enclave in Kopenhagen, iets te openlijk in softdrugs werd gehandeld. Als reactie daarop gooiden bewoners camouflagenetten over hun hasjkraampjes heen.

Denemarken

Adwaitya

Seychellenreuzenschildpadden zijn reusachtig: ze kunnen meer dan 300 kilo wegen en heel oud worden. Het bekendste exemplaar is Adwaitya. Hij werd rond 1750 gevangen op de Seychellen en cadeau gedaan aan een bestuurder in Brits-Indië. Adwaitya overleed pas in 2006, in een dierentuin in Calcutta. Hij is daarmee een van de oudste dieren ter wereld.

Seychellen

Huize Pampazicht

Uruguay heeft verhoudingsgewijs de meeste ouderen van het hele westelijk halfrond. Zelfs Japanse ambtenaren en wetenschappers komen naar Uruguay om te zien hoe zij hun verzorgingsstaat inrichten.

Uruguay

Nanggol

Op het zuidelijk deel van Pinkstereiland zijn ze niet vies van extreme sporten. Bij Nanggol springen mannelijke stamleden van zelfgebouwde houten torens van 30 meter hoog naar beneden, met alleen een liaan om hun enkels om de val te breken. En lianen zijn een stuk minder elastisch dan een bungeejumpkoord. Gaat ook niet altijd goed.

Vanuatu

Belmopan

Belmopan, de hoofdstad van Belize, is met 12.000 inwoners een van de kleinste hoofdsteden ter wereld. Het dorp werd gesticht in 1961 nadat de oude hoofdstad, Belize City, flink geleden had onder het geweld van een tropische storm.

Belize

Hup Adriaantjeee

Na de Tweede Wereldoorlog werd Italiaans-Libië een mandaatgebied van de Verenigde Naties. Die vonden dat Libië snel onafhankelijk moest worden. En dus stuurden ze de 57-jarige Adriaan Pelt, uit Koog aan de Zaan, als gezant naar Libië om dat op te tuigen. Hij verbond de verschillende stammen met een, zeker in postkoloniaal Afrika, ongebruikelijke staatsvorm: een federale monarchie. Het Verenigd Koninkrijk Libië dankte zijn bestaan dus aan Adriaan uit Koog aan de Zaan.

Libië

De jonge Erdoğan

Recep Tayyip Erdoğan heeft al ruim 20 jaar de touwtjes stevig in handen in Turkije, maar dat tekende zich in zijn jeugdjaren nog niet bepaald af. Hij is van eenvoudige komaf en verkocht als kind ansichtkaarten en flessen water op straat. Hij was later enige tijd profvoetballer en ontwikkelde hij een passie voor poëzie en openbaar spreken. Verzilverde dat toen hij een poëzie-voorleeswedstrijd won.

Turkije

Östersjön

Geen Zweedse overheersing in Amerika, Afrika of Azië, maar Zweden was wel degelijk een flinke koloniale macht. Ze zochten het alleen wat dichter bij huis. In de 17e eeuw was de Oostzee praktisch een Zweedse binnenzee. Ze bezetten Finland, het deel van Rusland waar later Sint-Petersburg werd gebouwd, de Baltische Staten, regeerden over het Pools-Litouwse gemenebest en zelfs delen van het Heilige Roomse Rijk. Zweden veroverde zelfs Praag en München.

Zweden

What's in a name

Birma's eerste militaire dictatuur kwam er omdat de premier de verkiezingen verloor en niet tegen zijn verlies kon. Zijn naam? Ne Win.

Myanmar

De eerste prinses

Venlo heeft in 2023 de primeur van eerste prinses voor vastelaovend. Normaal een mannending.

Limburg

Binnenlandse delta's

Turkmenistan is zo droog, dat de rivieren die vanuit nattere buurlanden binnenstromen allemaal opdrogen voordat ze een zee of meer bereiken. Ze eindigen als binnenlandse delta. Bekijk de satellietkaart en je snapt het principe.

Turkmenistan

Net geen doorbraak

Het toenmalige Swaziland en Zuid-Afrika hadden in 1982 bijna een deal: Swaziland zou een stuk land van Zuid-Afrika krijgen waarmee Swaziland toegang zou krijgen tot de kust. Het apartheidsregime van Zuid-Afrika wilde het land met liefde weggeven, omdat er bijna alleen maar zwarte Zuid-Afrikanen wonen en ze met deze donatie hun land etnisch ‘witter’ zouden maken. Het is op het nippertje niet doorgegaan.

eSwatini

Goed plannen

De grenzen tussen Armenië en Azerbaijan zijn gesloten. De grenzen tussen Armenië en Turkije zijn gesloten. Dat betekent dat je vanuit Armenië over land alleen naar Iran of Georgië kan. Maar via Georgië naar Rusland kan ook niet, want ook die grens is gesloten.

Armenië

Baas boven baas

Dacht je dat de oude Egyptenaren veel piramides bouwden? De zuiderburen van het koninkrijk Koesj in Soedan bouwden er tien keer zoveel: 2000 stuks.

Soedan

Nooit seinstoringen

Libië is ‘s werelds grootste land zonder werkend treinsysteem.

Libië

Randmeren

Enig idee waarom de Flevopolder een eiland is en de Noordoostpolder niet? Wegens bezuinigingen lieten ze de randmeren bij de NOP achterwege, maar men schrok er achteraf wel van dat belangrijke havens verzandden. Daarom hebben ze zich bij de Flevopolder wel keurig aan het plan gehouden, zodat plaatsen als Harderwijk en Spakenburg nog steeds havenplaatsen zijn.

Flevoland

Ecotoerisme

Costa Rica trekt de meeste toeristen van Midden-Amerika en is een pionier op het gebied van ecotoerisme. Veel toeristen komen voor de natuur en veel opbrengsten worden gebruikt voor natuurbeheer.

Costa Rica

Kop of munt

Niemand minder dan Alexander von Humboldt was degene die adviseerde om een kanaal door Nicaragua aan te leggen in plaats van door Panama. De VS hadden beide landen praktisch in bezit, dus ze konden kiezen. Het werd toch Panama.

Nicaragua

Toeristenpeso

Tot 2021 had Cuba twee verschillende munteenheden: één voor de lokale bevolking en één voor toeristen.

Cuba

Snel, sneller, snelst

Ondanks de bedenkelijke reputatie als voetballand, had San Marino lange tijd het record voor de snelste goal in een WK-campagne. In 1993 lag de bal na 8,3 seconden in het net, nota bene tegen Engeland. Ze verloren daarna wel met 1-7. In 2016 heeft België het record overgenomen: die scoorden nog 0,2 seconden sneller, tegen Gibraltar.

San Marino

Touwtjes in handen

eSwatini is de enige absolute monarchie van Afrika. Zeg maar gerust koninklijke dictatuur.

eSwatini

Soh Wai Ching

Soh Wai Ching is de nummer 1 traploper van de wereld - die vent vlamt de Empire State Building (1.576 treden) in 10 minuten 44 seconden op. De One World Trade Center (2.226 treden) doet 'ie in 12 minuten en 46 seconden.

Maleisië

Pali-canon

Sri Lanka is de plek waar de toespraken van de Boeddha voor het eerst zijn opgeschreven en gebundeld. 500 monniken waren hier 3 jaar bezig. Het resultaat is de Pali-canon: een kast vol boeken die als bijbel van het Boeddhisme wordt beschouwd.

Sri Lanka

Alle kroegfeitjes op een rij 👀

De Grote Podcastlas en De Speld presenteren: de betrouwbaarste landengids aller landengidsen!

Vriend van de show 🎙

Luister op 👂