#
56
20
Apr
2023

Chili

20
Apr
2023
Met special guest:
Logo voor luisteren op SpotfiyLogo voor luisteren op podimo
Logo voor luisteren op Google podcastLogo voor luisteren op podimo

We zijn in Chili, het land van vuur en ijs. Voor beide is wat te zeggen en dit wordt een verwarrende intro. Je zou kunnen stellen dat het vrij chilly is in Chili, het land dat het dichtst bij Antarctica ligt. Steenkoud en ze noemen het Vuurland. Dat was een betere naam geweest voor de bloedhete Atacama, waar geen druppel regen valt.

Chili is een land van ijskoude dictators en van heetgebakerde demonstranten. Het is de naamgever van de peper waar je je mond aan brandt, en de plek waar de Koude Oorlog ijzingwekkende gevolgen had. Het is het land van eeuwige sneeuw in de Andes en van verhitte rodeo’s. Stomende geisers, maar een koude oceaanstroom aan de kust. Snap je de boodschap of moeten we nog even doorgaan?

Paspoortje

Oppervlakte: 18 keer zo groot als Nederland.

Ongeveer net zo groot als: Zambia of Turkije.

Aantal inwoners: Bijna 20 miljoen.

Hoofdstad: Santiago.

Andere steden: Puente Alto, Antofagasta, Viña del Mar, Valparaíso.

Valuta: Peso.

Religie: Tweederde is christelijk, vooral katholiek.

Taal: Spaans.

Meest voorkomende achternamen: Gonzalez, Muñoz, Rojas, Diaz, Perez.

Vlag: Twee horizontale banen, wit en rood, met in de linker bovenhoek een blauw vierkant met een witte ster.

No items found.

Kroegfeitjes 🍻

Zin in meer random kroegfeitjes? Check dan onze feitjesgenerator.
11
In Chili is Once is een soort extra minimaaltijd die je ergens tussen 5 en 9 's avonds neemt. Maar, once betekent 11 in het Spaans. Dat komt van de mijnwerkers van vroeger. Die wilden soms een beetje alcoholisch brandwater tussendoor, oftewel aguardiente. Dat hielden ze uiteraard verborgen van de jefe, dus hun code was 'once'. Dat staat voor de elf letters in a-g-u-a-r-d-i-e-n-t-e.
Psst. Koper kopen?
Chili is 's werelds grootste koperproducent en is verantwoordelijk voor een derde van de mondiale productie. Van de 10 grootste kopermijnen in de wereld, staan er 5 in Chili.
Sanhattan
Het financiële district van Santiago heet natuurlijk Sanhattan. De hoogste toren van Zuid-Amerika, de Gran Torre Santiago, staat daar.
Ivan de Vindingrijke
Iván Zamorano, superspits met bijnaam ‘Iván de Verschrikkelijke’, dreigde bij Internazionale zijn felbegeerde rugnummer 9 kwijt te raken. Wat deed hij? Hij koos voor nummer 18, met een plusje tussen de 1 en de 8.
Tandje erbij, jongens
Chili heeft op het moment van schrijven (2023) slechts 2 gouden medailles gehaald op de Olympische Spelen. In het klassement staan ze lager dan Kosovo, Zimbabwe en Mongolië. Die moeten dus even beter hun best doen.
Groots denken
Middenin de Atacamawoestijn staat een reusachtige linkerhand, La Mano del Desierto. Hij is ontworpen door Mario Irarrazabal, die eerder een gelijksoortige rechterhand liet bouwen. Die staat in Uruguay.
Speltip #1
De recentste politieke crisis in Chili, compleet met grote onlusten op straat, kwam door het plan om metrokaartjes 0,30 euro duurder te maken. Daarmee is Chili niet uniek. Tipje van De Grote Podcastlas: regeringsleiders, verhoog nooit uw OV-prijzen als het even tegenzit.
Hartverscheurend
Michelle Bachelet en Evelyn Matthei waren hartsvriendinnen, tot de coup van 1973. Bachelets familie werd gemarteld en vermoord, Matthei’s familie werd machtig onder Pinochet. 40 jaar later kwamen ze elkaar weer tegen: Bachelet als eerste vrouwelijke president van het land, Matthei als haar grootste uitdager!
Chili's vorm
Dacht je dat Chili het langste land ter wereld was, van noord naar zuid? Helaas. Brazilië is nét ietsje langer. Chili is wel het minst ronde land ter wereld, en als klap op de vuurpijl heeft het land de vorm van een chilipeper. En nee, da’s niet de reden dat die dingen zo heten.
Víctor Jara
De machtsovername van Pinochet was slecht nieuws voor kunstenaars, die veelal sympathiseerden met het socialistische bewind van Allende. Velen werden verjaagd, vervolgd of vermoord. Troubadour Víctor Jara werd hiervan één van de verschrikkelijkste voorbeelden. Militairen verbrijzelden al zijn vingers voordat ze hem doorzeefden met kogels.
Dónde están los árboles?
Toen de Europeanen op Paaseiland aankwamen, stond er geen boom meer overeind. Wetenschappers discussiëren al eeuwenlang over het lot van de bomen en de invloed van de lokale bevolking. Aanvankelijk werd aangenomen dat de bevolking alle bomen had gekapt om de bekende beelden te transporteren. Tegenwoordig is het aannemelijker dat de Polynesische rat verantwoordelijk was voor de grootschalige ontbossing.
Bloemenzee
Toen in 2015 plots veel regen viel in de Atacamawoestijn, trad een bijzonder fenomeen op. In de bodem van de woestijn zitten namelijk zaden van planten die een soort winterslaap houden. Toen er water bij was gekomen, zijn die zaadjes ontkiemd en kleurde de hele woestijn roze van de bloemen.
Droog, droger, droogst
De Atacamawoestijn is één van de droogste plekken op aarde. Gemiddeld valt er 5 millimeter regen per jaar; dat valt in Nederland op één regenachtige dag. In Quillaga regende het tussen 1919 en 2025 zelfs helemaal niet, wat het de droogste plaats ter wereld maakte.
Tsar bomba x 640
In 1960 vond in Chili de zwaarste aardbeving plaats die ooit is gemeten: 9,6 op de schaal van Richter. De energie die vrijkwam staat gelijk aan 32 gigaton TNT: 640 keer zoveel als de Tsar bomba, de zwaarste waterstofbom ooit getest. Er ontstond een tsunami van 25 meter hoog die zelfs in Hawaii, Japan en de Filipijnen slachtoffers maakte. In Chili vielen 'slechts' 3000 doden, omdat de aardbeving plaatsvond tijdens de zondagmis en kerken een stuk steviger zijn gebouwd dan de meeste huizen.
No items found.

Tips 💡

No (2012)
👂
👀
📚
Kijktip
Pablo Larraín maakte een prachtige film over de nee-campagne die het einde van het regime van Pinochet betekende. Spoiler: ze wonnen.
Bekijken

Vriend van de show 🎙

Je kunt De Grote Podcastlas steunen als vriend van de show. Voor slechts 2,50 euro per maand of 27,50 per jaar kun je ons steunen om onze podcast te blijven maken.

Ons groepje vrienden van de show is inmiddels groter dan 500 - we naderen Vaticaanstad!
Foto van hugo, max en leon in de studio

Bekijk ook eens 👀

Ga direct door naar één van onze overige afleveringen