#
90
Turkmenistan
Met special guest:
Binnen de kringverjaardag van de Centraal-Aziatische ‘stans’ is Turkmenistan die onaardige oom met die patserige auto. Je weet dat hij zijn afwezigheid als vader afkoopt met dure cadeaus voor de kids, en wat zich achter de voordeur afspeelt weet eigenlijk niemand. Maar áls je een keer wordt uitgenodigd voor zijn verjaardag, gooit hij zijn kitscherige marmeren villa open om te pronken. Wel onder strikte voorwaarden van zijn rondleiding, dat wel.
Turkmenistan is een enigma. De staat is steenrijk maar moreel straatarm, en voor de bevolking geldt het tegenovergestelde. Het land is snikheet, maar ijskoud. Een façade van geluk, waar iedere kritische stem schor wordt van het roepen in de woestijn. Sidder, beef, en geniet ook een beetje van deze aflevering.
Paspoortje
Oppervlakte: 11,5 keer Nederland.
Ongeveer net zo groot als: Spanje.
Aantal inwoners: 6,5 miljoen.
Hoofdstad: Ashgabat.
Andere steden: Turkmenabat, Dashoguz.
Valuta: Manat.
Religie: Bijna iedereen is soennitisch moslim, een minderheid Russisch-orthodox.
Taal: Turkmeens.
Meest voorkomende achternamen: Charyev(a), Ataev(a), Kurbanov(a), Saparov(a).
Vlag: Groene vlag met een witte halve maan en vijf sterren. Links een bies met vijf geweven patronen, die staan voor de vijf belangrijkste Turkmeense stammen.
No items found.
Kroegfeitjes 🍻
Zin in meer random kroegfeitjes? Check dan onze feitjesgenerator.
Uitzonderingspositie
Het Turkmeense regime doet er alles aan om westerse invloeden buiten de deur te houden. Popmuziek luisteren en spelen is verboden. Behalve voor de vorige president, Gurbanguly Berdymukhamedov. Hij bracht een aantal intens beroerde zelfgeschreven nummers uit.
Oneerlijke concurrentie
De Turkmenen zijn dol op tapijten. In 2001 maakten ze het grootste handgeweven tapijt ter wereld, met een oppervlakte van 301 m2. Dat klinkt heel groot, tot je hoort dat de Grote Moskee van Abu Dhabi in de Verenigde Arabische Emiraten ze een paar jaar later van de troon stootte, met een tapijt van 5.627 m2.
Zout, zouter, roze
De Garabokazkölbaai langs de Turkmeense Kaspische Zeekust is een van de zoutste wateren ter wereld. Het zoutgehalte bedraagt 35%: zouter dan de Dode Zee. Het enige dat kan overleven in het zoute water is roodwier en het pekelkreeftje dat dat roodwier eet. Die pekelkreeftjes worden dan weer opgegeten door de flamingo’s die er leven. En de kleurstof uit het roodwier dat via het pekelkreeftje in de buik van de flamingo belandt, zorgt ervoor dat flamingo’s roze zijn.
Kaspisch Meer
Voor eens en voor altijd: de Kaspische Zee is groot en zout, maar geen zee. Dat maakt het dan wel weer het grootste meer ter wereld. De omringende landen komt het trouwens beter uit om het wel een zee te noemen, want dan gelden gunstigere maritieme afspraken dan bij een meer.
Karakumkanaal
Met 1400 kilometer is dit het langste irrigatiekanaal ter wereld. Het maakt katoenteelt mogelijke in de Karakum (de droge binnenlanden van Turkmenistan). Vroeger heette het trouwens het Leninkanaal en later het Turkmenbaşikanaal.
Binnenlandse delta's
Turkmenistan is zo droog, dat de rivieren die vanuit nattere buurlanden binnenstromen allemaal opdrogen voordat ze een zee of meer bereiken. Ze eindigen als binnenlandse delta. Bekijk de satellietkaart en je snapt het principe.
Demografische decimering
Ashgabat was in 1948 het toneel van een van de zwaarste aardbevingen in de geschiedenis. Ongeveer 100.000 mensen kwamen om, destijds 10% van de Turkmeense bevolking.
Atypische islam
Voor een islamitisch land heeft Turkmenistan een aantal opmerkelijke voorschriften voor uiterlijk vertoon. Zo is het vrouwen verboden om een hoofddoek te dragen en mogen niet-bejaarde mannen geen baard dragen.
Huisvlijt
Als je goed kijkt, herken je in dat strookje tapijt op de Turkmeense vlag vijf verschillende motiefjes. Die staan voor de vijf grootste Turkmeense stammen.
Make up your alphabet
Het Turkmeens werd voor de Sovjettijd in het Arabisch geschreven, tijdens de Sovjettijd in het Cyrillisch en na de Sovjettijd in het Latijn.
Disco inferno
In 1971 boorden de Sovjets halverwege de Karakum woestijn een gat om olie te vinden. Ze vonden vooral giftig gas en ze staken het in de fik, want zo dachten ze er makkelijk vanaf te komen. Wat ze niet wisten is dat er vlak naast een gasbel vol methaan zat en daarom brandt het gat nog steeds. We kennen het tegenwoordig als de Gates of Hell of the Shining of Karakum.
Merv gebeukt
In Turkmenistan stond ooit de grootste stad op aarde: Merv. Daar wonen in de 12e en 13e eeuw zo'n 500.000 mensen voordat het met de grond gelijk werd gemaakt door de Mongoolse horde. Nu staan er nog een paar ruïnes.
Spookstabat
Bezoekers zijn het erover eens: wie Ashgabat aandoet, is altijd overal alleen. Er is niemand op straat, er zijn geen restaurants, geen markten en geen winkels. Maar dat gaat alleen over de nieuwe stad. In de oude stad, iets verderop, komt nooit een toerist en daar wonen bijna een miljoen inwoners.
Kijk daar! Oh nee, weinig te zien
Turkmenistan heeft ‘s werelds grootste indoor reuzenrad. Eigenlijk vooral een reuzenrad met een enorme kooi eromheen. Ja, van wit en goud. Maar daarmee zie je dus niet zo veel meer.
Het wit en goud
Presidenten van Turkmenistan houden van wit. Per decreet besloten ze dat alle gebouwen in Ashgabat wit moesten zijn, net als de auto’s. Andere kleuren zijn verboden. Om het een beetje op te leuken werden alle wit marmeren gebouwen opgeleukt met een enorme lading goud.
Het boekje
Niyazov vond zichzelf zo’n wijs man dat hij een boekje uitgaf, zoals het Rode Boekje van Mao Zedong. Zijn ‘Ruhmana’, het boekje, staat ook als mechanische megaversie in Ashgabat. Elke avond gaat het open en slingert het wijsheden de ether in.
Niyanuarizov
President/dictator Niyazov vernoemde van alles naar van alles. In 2002 moest ook de kalender het ontgelden: de maand april vernoemde hij naar zijn moeder. Ook het woord ‘brood’ werd vernoemd naar de voornaam van zijn moeke.
Pyonggabat
Turkmenistan staat bekend als ‘het andere Noord-Korea’. Gesloten, autoritair, onvrij. Ook hier is het verplicht om als toerist onder begeleiding van een gids te reizen.
Pixelmix
De vlag van Turkmenistan is een nogal pixelig patroon dat direct doet denken aan een tapijt. Je kunt je afvragen of dit een handige vlag is als een vlag vooral simpel en herkenbaar moet zijn. Het is in ieder geval wel ‘s werelds meest complexe vlag. Dat neemt niemand ze meer af.
No items found.
Tips 💡
De Grote Podcastlas en De Speld presenteren: de betrouwbaarste landengids aller landengidsen!
- Een satirische blik van alle landen van de wereld
- Het perfecte cadeau voor wereldreizigers
Vriend van de show 🎙
Je kunt De Grote Podcastlas steunen als vriend van de show. Voor slechts 2,50 euro per maand of 27,50 per jaar kun je ons steunen om onze podcast te blijven maken.
Ons groepje vrienden van de show is inmiddels groter dan 500 - we naderen Vaticaanstad!
Ons groepje vrienden van de show is inmiddels groter dan 500 - we naderen Vaticaanstad!
Bekijk ook eens 👀
Ga direct door naar één van onze overige afleveringen
