Alle kroegfeitjes op een rij 👀
De grootste raffinaderij ter wereld
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was de olieraffinaderij van Aruba de grootste ter wereld. Ze verwerkten voornamelijk olie uit Venezuela, die gebruikt werd voor Amerikaanse schepen en vliegtuigen. Daarom was deze plek ook een geliefd doelwit voor de U-Boten van Duitsland.
Eilanden: Aruba
Avondvierdaagse
De berg Sibebe, vlak buiten Mbabane, is de op één na grootste monoliet ter wereld, na Uluru. Een monoliet is een grote steen die uitsteekt in het landschap, omdat omliggend gesteente is geërodeerd. De Rotary Club van Mbabane organiseert een jaarlijkse wandeltocht naar de top, met duizenden deelnemers.
eSwatini
IJstrein
Kolmanskop, een oud mijnstadje, werd in 1912 de eerste plek ter wereld die aangesloten werd op elektriciteit, telefoon én ijskast. Water werd per trein aangevoerd, ter plekke bevroren tot ijsblokken, en vervolgens per minitrein afgeleverd bij de huizen.
Namibië
Tactiek van de verschroeide aarde
Toen Napoleon in 1812 Rusland binnentrok, pasten de terugtrekkende Russen de tactiek van de verschroeide aarde toe: ze verbrandden alles wat ze achterlieten, zodat de veroveraars er niks aan hadden. Inclusief de stad Moskou. Na een maand in het kremlin te hebben gezeten, te midden van een afgebrande stad, blies Napoleon de aftocht. Op de terugtocht lieten bijna al zijn soldaten het leven door uithongering, ziekte en kou. 130 jaar maakte Hitler dezelfde fout, met vergelijkbaar gevolg.
Moskou
Segregatie
Dat er in Zuid-Cyprus voornamelijk Griekse Cyprioten wonen en in Noord-Cyprus voornamelijk Turks Cyprioten is geen oorzaak van de tweedeling van het eiland, maar een gevolg. Vroeger woonden de twee groepen namelijk verspreid over het hele eiland. Sommige dorpen waren overwegend Grieks en andere weer Turks, maar een Noord-zuidtegenstelling was er nog niet.
Cyprus
Persen met Perzen
Rond 480 v.Chr. viel maar liefst 44% van de wereldbevolking (zo’n 50-55 miljoen van de geschatte 112 miljoen mensen) onder het Perzische Rijk. Een record dat zelfs het Britse of Spaanse Rijk nooit heeft kunnen evenaren.
Iran
Talenknobbel
In Papoea-Nieuw-Guinea worden maar liefst 840 talen gesproken. Dat is 12% van alle talen in de wereld, op een oppervlakte zo groot als Zweden. 99% van elk denkbare combinatie van twee willekeurige Papoea’s spreekt niet dezelfde moedertaal.
Papoea-Nieuw-Guinea
Heilige berg
De stratovulkaan de Damavand is voor Iraniërs net zo heilig als de Fuji voor Japanners en de Ararat voor Armeniërs. Met 5609 meter is het de hoogste berg van Iran en de hoogste vulkaan van Azië. Er zijn op het oostelijk halfrond maar twee vulkanen hoger: de Kilimanjaro en de Elbroes.
Iran
Monsieur Cannibale
Papoea's zijn kannibalen, toch? Nou... Er is spaarzaam bewijs dat kannibalisme op hele kleine schaal voorkwam bij een beperkt aantal groepen op Nieuw-Guinea. Maar de mythe is veel groter dan de werkelijkheid. Dat komt vooral door hoe de koloniale machten de verhalen over kannibalisme gebruikten om inheemse volkeren als minderwaardig te bestempelen. Hiermee verdedigden ze hun eigen barbaarse praktijken jegens deze volkeren.
Papoea-Nieuw-Guinea
Gegeven kameel niet in de bek kijken
Saoedi-Arabië importeert kamelen en zand uit Australië. Dus.
Australië
Niet zo Oeralmachtig
Ken je die Oeral, die machtige bergketen die de onmiskenbare grens is tussen Europa en Azië? De hoogste berg van de Oeral is nog geen 1.900 meter hoog.
Rusland
Sjeik Zayed-moskee
Deze moskee uit 2007 is een van de grootste ter wereld en vestigt meerdere records. Zo hangt hier de grootste kroonluchter ter wereld (10 meter breed en 15 meter hoog) en ligt hier het grootste tapijt ter wereld. Het is ongeveer zo groot als een voetbalveld, weegt 47.000 kilo en bevat ruim 2,2 miljard knopen.
Verenigde Arabische Emiraten
Hoogkong
Hongkong is met afstand de stad met de meeste wolkenkrabbers ter wereld. Op het moment van schrijven zijn 553 gebouwen hoger dan 150 meter. Ter vergelijking: in New York City zijn dat er 'slechts' 314. In de top 5 staan trouwens nóg twee steden in de Parelrivierdelta: Shenzhen (367) en Guangzhou (188). Dubai completeert de top 5.
Hongkong
Paraceto Rico
De farmaceutische industrie op Puerto Rico is goed voor ongeveer de helft van alle export en een kwart van het nationale inkomen. Het is een van de grootste centra voor medicijnproductie in de hele wereld. In 2014 werden 16 van de 20 meest gebruikte medicijnen in de Verenigde Staten geproduceerd op Puerto Rico. De universiteit van Puerto Rico levert de meeste scheikundigen af van alle universiteiten in de Verenigde Staten.
Puerto Rico
Breinhaven
Brainport Eindhoven is in 2011 door het Intelligent Community Forum (ICF) verkozen tot slimste gemeenschap ter wereld. Verder bevatte de regio volgens de OESO in 2013 het hoogste aandeel patenten per 10.000 inwoners. Ook is Brainport Eindhoven, net als Schiphol en de haven van Rotterdam door het Rijk aangewezen als één van de drie economische kerngebieden van Nederland.
Noord-Brabant
Fresco
Een fresco is muur- of plafondschildering terwijl de kalk nog nat is. Daarmee onderscheidt het zich van een secco, die op droge kalk geschilderd wordt. Het is dus eigenlijk de naam van een methode, die ook soortnaam is geworden van het eindresultaat.
Vaticaanstad
Bergloos
Ongeveer 95% van het land ligt lager dan 300 meter. De hoogste berg ligt op de grens met Togo en kijkt uit over allemaal hogere bergen in Togo.
Ghana
Bosolifanten en gorilla's
Twee derde van alle bosolifanten en een kwart van alle gorilla's ter wereld chillen 'm in de beschermde en dichte bossen van Gabon.
Gabon
Oliedinars
De olieprijs steeg tijdens de oliecrisis in de jaren '70 zo snel, dat de Iraakse inkomsten stegen van 600 miljoen dollar in 1972 naar 26,5 miljard dollar in 1980. Nu snap je ook waarom Saddam zo'n enorm sterk leger kon bouwen. En je snapt inmiddels ook wel waarom het westen altijd zoveel politieke interesse heeft gehad in Irak.
Irak
Qui hoc legit insanus est
De Universiteit van Parijs was een van de eerste in Europa en staat in wat we nu kennen als Quartier Latin. Deze wijk dankt haar naam aan het feit dat er in de Middeleeuwen Latijn werd gesproken door studenten en docenten.
Parijs
Putting the au in Warschau
Warschau lag na de Tweede Wereldoorlog voor 80% in puin, maar werd grotendeels herbouwd aan de hand van oude ansichtkaarten. Het resultaat, de Stare Miasto of oude binnenstad, is nu UNESCO-werelderfgoed.
Polen
Het meisje met de groene ogen
In de jaren '80 maakte Steve McCurry in Afghanistan voor National Geographic de beroemde coverfoto van het meisje met de groene ogen. Ze werd wereldberoemd, maar niemand wist wie ze was en wat er van haar geworden was. In 2002 reisde McCurry terug naar Afghanistan om haar te zoeken, met succes. Ze bleek Sharbat Gula te heten en had de foto zelf nooit gezien, en wist niets van de cultus rondom haar persoon.
Afghanistan
Goddelijke windjes
In 1274 en 1281 probeerde de Mongoolse leider Kublai Khan Japan binnen te vallen met gigantische vloten, maar die werden twee keer verslagen door een tyfoon. Vanwege de groei van het zenboeddhisme onder samoerai in die tijd, waren dit de eerste gebeurtenissen waarbij de tyfoons werden beschreven als "goddelijke wind". En wat is goddelijke wind in het Japans? Kamikaze.
Japan
Knuffeldood
De meeste ongecontacteerde stammen lijken zich er bewust van te zijn dat er een buitenwereld is. Ze blijven bewust op afstand, want ze kennen de gevaren. Een aantal stammen heeft dat aan den lijve ondervonden. Een goedbedoelde omhelzing tussen een Braziliaanse ingenieur en een stamleider in 1910 leidde er bijvoorbeeld toe dat binnen 3 jaar 4500 van de 5000 stamleden stierven aan besmettelijke ziektes waar ze niet resistent voor waren.
Zuid-Amerika
Oud-Caïro
De wijk Oud-Caïro is niet de oude binnenstad van Caïro, maar een stad die later door Caïro is opgeslokt. Oud-Caïro werd gesticht door Romeinen en koptische christenen en is dus ouder dan Caïro zelf, dat werd gesticht door islamitische Arabieren.
Caïro
Hoezo huizencrisis?
Klagen we in Nederland over de overspannen huizenmarkt, in Hongkong zouden ze maar wat graag willen ruilen. De huizenprijs ligt er boven de 40.000 dollar per vierkante meter. Alleen in Monaco betaal je nóg meer.
Hongkong
Buutvrij in de polder
De Noordoostpolder werd opgeleverd middenin de Tweede Wereldoorlog. De Duitsers vonden het wel interessant wat daar gebeurde, dus werden mensen die erheen trokken vrijgesteld van dwangarbeid. Dat leverde de polder de bijnaam ‘Onderduikersparadijs’ op.
Flevoland
Zwalkend zuiden
De economische tegenstellingen tussen Noord- en Zuid-Italië zijn schrijnend. In het zuiden ligt de werkloosheid zo'n drie keer zo hoog en het inkomen zo'n twee keer zo laag.
Italië
Vis op je auto
In de beginjaren van het Romeinse Rijk mocht je niet geloven in Jezus. Daardoor spraken de oud-grieken over ichtus, de letters van dat woord zijn namelijk ἰ – Ièsous, χ – Christos, θ – Theou, ύ – Huius, ς – Soter, wat vertaald betekent: Jezus, Christus, God de Zoon, Redder. Dat woord betekent vis. En de vis zie je nu nog steeds op auto's als teken dat de bestuurder christelijk is. Komt hier vandaan.
Griekenland
Kimpossible
Volgens Noord-Koreaanse staatsmedia werd Kim Jong-il geboren op een heilige berg, waarbij een dubbele regenboog verscheen, een nieuw sterretje aan de hemel flitste én een zingend zeemonster opdook voor de kust van Pyongyang. Er bloeiden zelfs bloemen in de winter. Maar eigenlijk werd hij gewoon geboren in een Russisch legerkamp.
Noord-Korea
DFOFOPCC
In 2012 speelde het Andorrese cricketteam zijn allereerste wedstrijd. Tegenstander? The Dutch Fellowship of Fairly Odd Places Cricket Club. Jawel, een Nederlands amateurteam, dat er een sport van maakt om cricketwedstrijden te spelen op de meest gekke plekken.
Andorra
Papiamentou
Papiaments kan op twee manieren worden gespeld: op Aruba hanteren ze het papiamentó, en op Bonaire en Curacao het papiamentú. De variant op Bonaire en Curacao leest makkelijker weg, want die is heel fonetisch gespeld.
Eilanden: Bonaire
Kampioenen
Per hoofd van de bevolking is Uruguay misschien wel het beste voetballand ter wereld. Met slechts een paar miljoen inwoners wonnen ze twaalf keer de Copa América en werden ze twee keer wereldkampioen. Ze dragen vier sterren op hun shirt, omdat ze ook nog twee keer Olympisch kampioen werden in een tijd dat er nog geen wereldkampioenschap voetbal bestond.
Uruguay
Fiasco
Dit Italiaanse leenwoord kan goed worden gebruikt om de militaire geschiedenis van Italië samen te vatten. In 1896 werden ze finaal in de pan gehakt door Ethiopië, de grootste nederlaag van een Europese macht in Afrika. In de Eerste Wereldoorlog verloren ze heel Noordoost-Italië aan Oostenrijk en mochten ze van geluk spreken dat ze aan geallieerde zijde vochten en nadien alles terugkregen. In de Tweede Wereldoorlog probeerden ze vergeefs Griekenland te veroveren en moest Duitsland ze komen redden.
Italië
Correlatie is geen causatie
Als je kijkt naar de ondergrond van Manhattan, dan valt op dat Lower en Midtown Manhattan zijn gebouwd op vast gesteente en de rest van Manhattan op zachter sediment. De wolkenkrabbers concentreren zich op de plekken met vast gesteente. Wij geografen hadden heel erg gehoopt dat er een causaal verband is tussen de hardheid van de ondergrond en de maximale bouwhoogte, maar helaas: het verband berust op toeval en is een hardnekkige mythe op hop-on-hop-off-bussen.
New York City
Grappen en Groli
Ooit maakte Grolsch ook limonade, onder de naam Groli. De fabriek brandde in de jaren ‘70 af en men besloot hem niet te herbouwen.
Overijssel
Pigeon Peninsula
In het noorden van Saint Lucia ligt Pigeon Island, waarvandaan de Engelsen de Franse haven op Martinique bespioneerden. Echt een eiland is het alleen niet meer, want in 1972 besloot men om het met het hoofdeiland te verbinden door er een enorme berg aarde tussen te storten.
Saint Lucia
Kapsalon
In Nepal is de kapsalon mateloos populair. Door Nederlandse toeristen geïntroduceerd in de culinaire scene van Kathmandu, en nu te vinden op menig menukaart.
Nepal
De niet-zo-Noordkaap
De Noordkaap is niet het noordelijkste punt in Europa. Het ligt op een eiland, en op datzelfde eiland kun je anderhalve kilometer verderop nog iets noordelijker. Zónder eilanden, dus puur het vasteland, ligt het de echte Noordkaap een stukje naar het oosten. Nederland heeft overigens ook een Noordkaap, in de provincie Groningen.
Noorwegen
Eine Stadt, ein Flughafen
De bouw van de luchthaven Berlin Brandenburg was een regelrechte soap. Vlak voor het openingsfeest in 2012 bleek de brandinstallatie namelijk niet te werken. Het duurde jaren om dat te repareren en intussen verpauperde het vliegveld nog voordat er ook maar één vliegtuig was geland. Tegeltjes lieten los, computers draaiden nog op Windows XP, en de bouwkosten liepen hierdoor op van 3 naar 10 miljard euro. Uiteindelijk werd het pas in 2020 geopend. Precies op tijd voor... Corona!
Berlijn
De Grote Podcastlas en De Speld presenteren: de betrouwbaarste landengids aller landengidsen!
- Een satirische blik van alle landen van de wereld
- Het perfecte cadeau voor wereldreizigers
Vriend van de show 🎙
Je kunt De Grote Podcastlas steunen als vriend van de show. Voor slechts 2,50 euro per maand of 27,50 per jaar kun je ons steunen om onze podcast te blijven maken.
Ons groepje vrienden van de show is inmiddels groter dan het inwonertal van Vaticaanstad!
Ons groepje vrienden van de show is inmiddels groter dan het inwonertal van Vaticaanstad!
Luister op 👂
